پاشنه آشیل کابینه رئیسی چیست؟ / عاملان فاصله «دولت مردمی» از مردم

وقایع روزـ سرویس سیاسی؛

یادداشت اختصاصی/ پس از کش و قوس‌های فراوان و جریانات پرحاشیه سیزدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری در ایران، سید ابراهیم رئیسی با کسب اکثریت آرا منتخب مردم در این دوه از رقابت سیاسی گردید. او پس از طی مراحل قانونی دیگر از جمله تنفیذ رهبری و انجام مراسم تحلیف در مجلس به صورت رسمی سیزدهمین رئیس جمهور ایران و مسئول تشکیل کابینه‌ای می‌گردد که بخش مهمی از آینده تمام مردم ایران در گرو نگرش، عمل و تلاش آن‌هاست.

اخلاق‌مداری از صفاتی است که طرفداران و حتی برخی از منتقدان و مخالفان رئیسی، او را متصف به آن می‌دانند و اساسا وی در برنامه‌های تبلیغاتی‌اش نیز چهره‌ای مردمی از خود به نمایش گذاشت، در مناظرات و رودررویی با رقیبان، جانب ادب را رعایت کرد –به جز دو سه مورد- و به اصطلاح از خشونت کلامی پرهیز نمود. اما با وجود این، برخی هواداران، گروه‌ها، جریانات و اشخاص پیرامونش رفتاری بر خلاف اوصاف شخصی او دارند و در جریان مناظرات نیز یکی از نامزدهای رقیب از وی خواست که مرزهای خود با این طیف را مشخص کند که شاید به دلیل وجود فضای رقابتی در آن برهه زمانی، جوابی از وی دریافت نکرد.

این گروه افرادی از هواداران، تئوریسن‌های اصول‌گرایی -از نوع پایداری- و برخی نامزدهایی که به نفع او از رقابت‌ها انصراف دادند، را شامل می‌شود. به عنوان نمونه فردی که خود را نظریه‌پرداز جبهه خود خوانده انقلاب می‌داند، در همان کوران رقابت‌های تبلیغاتی، توئیتی در پاسخ به حسام‌الدین آشنا مشاور حسن روحانی منتشر کرد که به طور ضمنی تهدیدی بر زندانی شدن در اوین بود و یا شخص دیگری که خود را استراتژیست گفتمان انقلابی می‌داند در یک نطق تبلیغاتی، عبدالناصر همتی، یکی از رقیبان رئیسی را رباخوار خواند،

شخص دیگری از منتسبان ستاد انتخاباتی وی در پاسخ به توئیت سعید حجاریان، با کنایه‌ای تهدید‌آمیز و حاوی توهین، ترور حجاریان را یادآور شد - هر چند پس از جنجالی شدن موضوع، آن‌را پاک کرد -، فرد دیگری در قامت سردار نظامی در میتینگ طرفداران رئیسی، حسن روحانی رئيس جمهور فعلی، محمد جواد ظریف وزیر خارجه کنونی و افراد دیگری را با الفاظ توهین‌آمیز خطاب کرد و حتی تهدید به برخوردهای شدید نمود.

در آخرین نمونه این رفتارها در جشن پیروزی انتخابات، در میدان شهدای مشهد و در حضور علیرضا زاکانی، کاندیدایی که به نفع رئیسی از رقابت‌ها انصراف داد، اشعاری در توهین به دولت خوانده شد و علاوه بر آن سخنان و رفتارهای غیر اخلاقی این نامزد انصرافی در مناظرات، مورد تعریف و تمجید قرار گرفت. رفتارهایی که موارد خفیف‌تر آن در مناظرات توسط طرفداران نامزدهای اصول‌گرا خلاف اخلاق شمرده شد و منجر گردید گروهی از افراد زاکانی را با اوصافی مانند «...» خطاب کنند، هر چند نزد طرفداران لقب لودر و تانک گفت که از روی مخالفان رد شده و آنان را له کرده است.

جشن پیروزی ابراهیم رئیسی در مشهد

رفتار این جماعت یادآور اصطلاح سیاسی-اجتماعی گروه فشار است که در دهه ۷۰ وارد ادبیات سیاسی ایران گردید و فارغ از مصداق یابی برای آن به جماعتی اشاره داشت که هیچ‌گونه نرمشی در قبال مخالف و منتقد ندارند و بهترین روش مواجهه با طرف مقابل را رفتارهای قهرآمیز و حذفی می‌دانند. حال ظاهرا دوباره با بروز این حرکت‌ها، قصد احیای این منش را دارند.

سید ابراهیم رئیسی بارها اعلام کرده است که ساختار کابینه او متفاوت از شاکله ستادهای تبلیغاتی‌اش است و نیز بارها تاکید کرده است که به صورت مستقل وارد انتخابات شده است و وامدار هیچ‌کسی جز ملت نیست و ای کاش این را در عمل نیز نشان می‌داد و با انصراف افرادی مانند زاکانی مخالفت می‌کرد تا عیار و وزن او در جلب آرای ملت، واضح می‌شد؛ چراکه وقتی فردی مثل قاضی‌زاده که با منطق و نمایش چهره‌ای با برنامه در انتخابات باقی ماند، میزان آرایش به یک میلیون نرسید، حال زاکانی با آن ادبیات و رفتار که جای خود دارد.

با تمام این توصیفات رئیسی در آینده باید مراقب نفوذ این جریان به بدنه دولت خود باشد، به ویژه آن‌که اقدامات حمایتی این گروه در راه توفیق وی در انتخابات بیش از اندازه بزرگ‌نمایی شده است که این امر قطعا موجب سهم‌خواهی آنان از دولت رئیسی خواهد بود. در همین جشن پیروزی، مطالباتی نیز مبنی بر آرزوی حضور کاندیدای انصرافی در کابینه دولت آینده از جانب خواننده اشعار، مطرح شد و وی واکنشی جز تشکر، نشان نداد.

در یک کلام باید گفت پاشنه آشیل دولت آینده، رئیس‌جمهور منتخب سیزدهین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری، ورود و نفوذ این جریانات و افراد به کابینه است که اولا چهره‌ای محبوب بین عموم مردم ندارند و فقط در میان برخی خواص جریان تندروی اصول‌گرایی محبوبند ثانیا یادآور خاطرات تلخ تاریخی از مداخلات عناصر معروف به گروه فشار در عرصه سیاسی و اجتماعی ایران هستند و از همه مهم‌تر با چهره‌ اخلاق‌مداری که رئیسی از خود در میان قاطبه مردم معرفی کرده است و بسیاری از مردم به اعتبار همین وجهه به او اقبال کرده‌اند منافات دارد و علاوه بر آن وعده‌های انتخاباتی او مبنی بر شایسته‌سالاری و پرهیز از رابطه‌محوری، حزب‌بازی و استفاده از رانت در تضاد است و در بلند مدت موجب سرخوردگی توده مردم که اهل منازعات سیاسی نیستند و صرفا به دنبال رفاه و پیشرفت بوده‌اند، می‌گردد.

بخش مهمی از قواعد دموکراسی نیز آن است‌ که فرد پیروز در یک انتخابات پس از پیروزی، فارغ از فضای رقابت‌های تبلیغاتی، در برابر همه مردم مسئولیت دارد، چه آن‌هایی که به او رأی داده‌اند و چه طرفداران رقیب که قطعا به او رای نداده‌اند و حتی بر علیه او تبلیغ نیز کرده‌اند.

خوشبختانه خود سید ابراهیم رئیسی از آغاز ورود به صحنه انتخابات تا پایان آن و حتی در نخستین کنفرانس خبری‌اش به عنوان منتخب مردم بر این مسأله تأکید داشته است و رئیس جمهور را رئیسِ جمهور مردم دانسته است که مفهوم آن توجه به افکار و اعتقادات همه مردم، از هر قشر و با هر دیدگاهی است.

با این وصف باید دید در آینده نزدیک سید ابراهیم رئیسی در انتخاب کابینه‌اش که آن را دولت مردمی خوانده است، همانطور که گفته بر مبنای انقلابی و کارآمد بودن، فسادستیزی و به ویژه مردم دار بودن افراد عمل خواهد کرد و یا گوشه‌ چشمی به این ابراز ارادت‌کنندگان که چهره‌هایی نه چندان مردم‌پسند دارند، نیز خواهد داشت.