پنجم مرداد در تاریخ؛
پنجم مرداد ماه شمسی، مصادف با 26 جولای میلادی: آنچه در ایران و جهان اتفاق افتاد.
۲۶ جولای ۱۹۵۹: آغاز جنبش ۲۶ جولای در کوبا
جنبش ۲۶ ژوئیه، سازمانی به رهبری فیدل کاسترو بود که در سرنگونی «فولخنسیو باتیستا»، دیکتاتور کوبا در سال ۱۹۵۹، اصلی‌ترین نقش را ایفا کرد. جنبش ۲۶ ژوئیه نقطه سرآغاز انقلاب کوبا بود و درواقع در دو جبهه روستایی و شهری با باتیستا به مقابله برخاست.
جنبش ۲۶ ژوئیه، سازمانی به رهبری فیدل کاسترو بود که در سرنگونی «فولخنسیو باتیستا»، دیکتاتور کوبا در سال ۱۹۵۹، اصلی‌ترین نقش را ایفا کرد. جنبش ۲۶ ژوئیه نقطه سرآغاز انقلاب کوبا بود و درواقع در دو جبهه روستایی و شهری با باتیستا به مقابله برخاست.
این جنبش نام خود را از واقعه‌ی حمله نافرجام به پادگان «مونکادا» در شهر سانتیاگوی کوبا در ۲۶ ژوئیه ۱۹۵۳، گرفته است. حمله به پادگان مونکادا به فرماندهی فیدل کاسترو و به منظور سرنگونی فولخنسیو باتیستا، دیکتاتور وقت کوبا، انجام گرفت. در این حمله گروهی از جوانان نیز مشارکت داشتند. این حمله، اگرچه نافرجام ماند، اما آغازگر جنبش ۲۶ ژوئیه شد که در سال ۱۹۵۵ و با مشارکت ۸۲ تبعیدی ازجمله «فیدل کاسترو»، برادرش «رائول کاسترو»، «کامیلو سین فوئگوس» و «چه گوارا» آرژانتینی، مجددا در مکزیک سازمان دهی شد.
در اواخر سال ۱۹۵۶ این ۸۲ مرد تبعیدی سوار بر قایق تفریحی شدند و بندر «توکسپان» در ایالت «ورزاکروز» مکزیک را ترک کردند، آنها در دوم دسامبر سال ۱۹۵۶ برای قیام علیه باتیستا، مجددا پا به خاک کوبا گذاشتند؛ اما علائم اولیه نویدگر آینده‌ای خوش نبود، زیرا تبعیدیان در روز روشن پا به خشکی گذاشتند و نیروی هوایی ارتش کوبا به آنها حمله کرد. اغلب تبعیدیان در این حمله جان خود را از دست دادند. پس از حمله، گروه دوپاره شد و دو روز سرگردان بودند. تبعیدیان بیشتر آذوقه‌ای را که همراه خود آورده بودند نیز در ساحل رها کردند.
درنهایت ۱۶ نفر از اعضای این گروه توانستند در کوه‌های «سیرا مائسترا» گردهم آیند. در کو‌های سیرا مائسترا تبعیدیان مجددا به نیرو‌های ارتش کوبا برخوردند. در جریان نبرد سیرا مائسترا، چه گوارا از ناحیه گردن و سینه هدف گلوله قرار گرفت؛ اما جراحت شدیدی برنداشت. چه گوارا که در اصل پزشک بود به مجروح بودن خود توجهی نکرد و پس از نبرد به مداوای دیگر مجروحان پرداخت. نبرد سیرا مائسترا اولین مرحله نبرد انقلابیون بود. انقلاب کوبا دو سال بعد و در نبرد‌های متعدد دیگری در ژانویه ۱۹۵۹ به پیروزی رسید. در سال ۱۹۶۵، جنبش ۲۶ ژوئیه با نهضت‌های انقلابی دیگر در قالب حزب کمونیست کوبا ادغام شد. پرچم جنبش ۲۶ ژوئیه، اما همچنان به عنوان نماد انقلاب کوبا حفظ شده است.
۵ مرداد ۱۳۶۷: آغاز عملیات مرصاد
پس از ورود تعدادی از اعضای سازمان مجاهدین خلق به عراق و آغاز همکاری منافقین با رژیم بعث، در تیر ماه ۶۷ صدام حسین طی یک سخنرانی تلویزیونی اعلام کرد که منافقین آماده‌ی انجام عملیات نظامی علیه مردم خود هستند. این عملیات که فروغ جاویدان نام گرفت، در ابتدای مرداد ۶۷ با هجوم نیرو‌های منافقین به مرز‌های غربی کشور آغاز شد. مسعود رجوی در شب آغاز عملیات گفت: «بر اساس تقسیمات انجام شده، ۴۸ ساعته به تهران خواهیم رسید… کاری که ما می‌خواهیم انجام دهیم در حد توان و اشل یک ابرقدرت است؛ چون فقط یک ابرقدرت می‌تواند کشوری را ظرف این مدت تسخیر کند…»
در ابتدای عملیات فروغ جاویدان، از آنجا که بیشتر نیرو‌های ایرانی در جبهه‌های جنوب حضور داشتند، عناصر سازمان منافقین با کمترین درگیری ممکن، وارد کرند شدند و همزمان با این حرکتِ سازمان، عراق نیز با اجرای آتش سنگین توپخانه، از عملیات پشتیبانی می‌کرد و همین امر باعث شهادت عده‌ای از روستائیان منطقه شد. همچنین در اسلام آباد غرب، به دستور مستقیم مریم رجوی، مجروحان حاضر در بیمارستان شهر قتل عام می‌گردند. با وجود مقاومت‌های مردمی، منافقین با گذشت ۲۴ ساعت از آغاز عملیات، به ۳۴ کیلومتری کرمانشاه رسیدند.
سرانجام در ۵ مرداد ۱۳۶۷، نیرو‌های ارتش جمهوری اسلامی ایران و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در عملیاتی مشترک که با رمز مبارک «یا علی (ع)» آغاز شد، اقدام متقابل در برابر تجاوز خیانتکاران را شروع کردند. فرماندهی این عملیات بر عهده سپهبد شهید علی صیاد شیرازی بود. این عملیات با نام «مرصاد» انجام شد. واژه عربی «مرصاد» به معنی کمین است. این نام به خاطر کمین برنامه‌ریزی شده‌ای که ارتش جمهوری اسلامی ایران انجام داده بودند برای این عملیات در نظر گرفته شد.
در روز اول عملیات، بالگرد‌های نیروی هوایی ارتش، اقدام به انهدام مؤثر خودروهای دشمن کردند. در روز دوم حمله زمینی تیپ‌هایی از نیرو‌های سپاه و بسیج از جناح جنوبی دشت صورت گرفت که با پشتیبانی نیروی هوایی ایران همراه شد و نیرو‌های مجاهدین در دشت بین تنگه چهارزبر تا گردنه حسن‌آباد محاصره شده و مورد حمله بسیار مؤثر قرار گرفتند. در روز سوم ستون و یگان‌های دیگر مجاهدین خلق به کلی منهدم شدند و فراریان و باقیمانده مجاهدین در شهر‌های پشت سر ستون مانند اسلام‌آباد غرب و همچنین کرند و سرپل ذهاب و روستا‌ها نیز به‌طور کامل پاکسازی شدند. بدین ترتیب طومار جانیانِ خیانتکارِ خلق با شکستی سهمگین در ۵ مرداد ۶۷ در هم پیچیده شد.
