در گفتگو با پژوهشگر حوزه شهری بررسی شد؛
کارشناس متخصص شهری در رابطه با موضوع کیفیت زندگی محلات فرودست شهری گفت: می‌توان با بازآفرینی محله مبنا با تکیه بر مشارکت مردمی و حمایت گری نهادهای متولی توسعه در سطح محله به روند مطلوبیت بخشی محله نظام آباد سرعت بخشید تا از این طریق برنامه های توسعه ای با روند بیشتری نسبت به مشکلات محله پیش رود.
به گزارش وقایع روز، نازنین روشنی، در رابطه با موضوع کیفیت زندگی محلات فرودست شهری گفت:چالش های مربوط به کیفیت زندگی در نواحی فرودست شهری در آستانه بحران قرار دارد. به گفته وی، باید تلاش شود محله نظامآباد که از انواع و اقسام مشکلات شهری رنج می برد، با برنامه‌های علمی و منطقی از بار مشکلات آن در سطح محله بکاهیم که به‌عنوان یک محله هدف و قابل‌تعمیم برای سایر محلات شهر تهران هم شناخته شود که از این محله الگوبرداری کنند. نوشتار زیر، حاصل گفتگوی وقایع روز با این کارشناس حوزه شهری است:
- چرا نظامآباد به‌عنوان یک محله چالشی در بحث کیفیت زندگی مطرح است؟
محله نظامآباد یکی از محلات قدیمی و فرودست شهری است که در منطقه 7 شهرداری تهران واقع شده است. امروزه طبق مشاهدات میدانی صورت گرفته انباشتگی فزاینده‌ای از مشکلات و معضلات شهری در محله نظامآباد دیده می‌شود و محله از زوایای بسیاری در فقر و محرومیت به سر می‌برد که این معضلات سابقه دیرینه‌ای دارند و ساکنان محله از سال‌ها پیش با آنها دست‌وپنجه نرم می‌کنند. اگر در مقابل روال ناکافی کنونی برنامه‌ریزی‌های صحیحی صورت نگیرد در آینده وضعیت بحرانی‌تری ایجاد می‌شود و حل این بحران به درازا خواهد کشید. بنابراین از هماکنون نیاز به یک برنامه‌ریزی دقیق برای کنترل وضعیت وجود دارد. از سوی دیگر باید تلاش شود محله نظامآباد که انواع و اقسام مشکلات شهری را دارا است با برنامه‌هایی که ارائه می‌دهیم درصورتی‌که اجرایی شوند بتوانیم شاهد بار کاهشی مشکلات در سطح محله باشیم و به‌عنوان یک محله هدف و قابل‌تعمیم برای سایر محلات شهر تهران هم شناخته شود که از این محله الگوبرداری کنند.
- نتایج پژوهش شما در محله نظامآباد منعکس‌کننده چه وضعیتی است؟
من در پژوهش خود در محله نظامآباد که بر اساس مطالعات میدانی صورت گرفته، کیفیت زندگی را در چهار بعد کلی بررسی کردم. البته چالشهایی که در هر کدام از این ابعاد به بیان آن میپردازم صرفا محلی هستند و حتی شهری نیستند. برخی از چالشهای نظامآباد ماهیت ملی دارد و نیازمند مداخلات در سطح کلان برای بهبود وضعیت معیشت مردم است.
در بعد اقتصادی، نتایج نشان میدهد که ساکنین محله آینده شغلی مناسبی را برای خود متصور نیستند و میزان پس‌انداز ماهیانه و درآمد و پوشش هزینه‌های خانواده به‌وسیله آن را بسیار پایین و ناکافی گزارش کرده‌اند.
در بعد فرهنگی- اجتماعی، هم در مشاهدات میدانی و هم در آمار به‌دست‌آمده می‌توان گفت محله با معضل عدم وجود امنیت دست‌وپنجه نرم می‌کند و علت آن نیز وجود افراد بیمار به اعتیاد در سطح محله، خریدوفروش مواد مخدر، سرقتهای گذری از سر فقر و دیگر عوامل است که سبب بدنامی محله نظامآباد و دوری مردم از این محله شده است که موجبات کاهش حس تعلق و از بین رفتن احساس هویت و غرور مکانی در محله را فراهم می آورد.
در بعد زیست‌محیطی نیز مشکلات زیادی وجود دارد ازجمله آلودگی هوا، آلودگی صوتی و کمبود فضای سبز که به عقیده اهالی وجود تنها یک یا دو بوستان در محله به معنای نادیده گرفتن حق‌وحقوق اولیه ساکنین محله در یک زیست شرافتمندانه است و همچنین فضای مناسبی نیز برای ورزش بانوان در محله وجود ندارد که موجب به حاشیه راندن زنان خواهد شد. همچنین اهالی اگرچه از جمع‌آوری روزانه زباله در محله تا حدودی راضی هستند، اما کیفیت کار شستشوی مخازن زباله را کافی ندانسته و خواستار سم پاشی برای از بین بردن جانوران موذی (موش‌ها) هستند. مرکز بازیافت و دپوی زباله‌های محله نیز در خیابان دماوند و در فاصله صد متری بیمارستان امام حسین(ع) قرار دارد که این موضوع با هیچ استانداردی هماهنگ نیست و همچنین بسیار خطرناک است.
در بعد کالبدی - زیرساختی نیز مهم‌ترین معضل بافت فرسوده ابنیه و عدم وجود زیرساخت‌های مناسب برای پیاده‌روی در محله می باشد که ازجمله آن می‌توان به عرض بسیار کم پیاده‌روها و کیفیت پایین آنها اشاره کرد. همچنین هیچ زیرساختی برای استفاده از دوچرخه نیز در سطح محله دیده نمی‌شود. معضل پارکینگ نیز از اولویت‌دارترین مشکلات محله است، و ترافیک محدوده بیمارستان امام حسین نیز به خاطر نبود پارکینگ عمومی بسیار معضل ساز شده است.
به‌طورکلی نظامآباد تبدیل به یک محله ترافیکی و عبور و مروری شده است که صرفاً در آن رفت‌وآمد و تولید سفر صورت می‌گیرد. مردم به دلیل بنیه اقتصادی ضعیف محله در آن فعالیت نمی‌کنند و مجبورند هر روز از محله بیرون بروند و این خود باعث تولید سفر و کاهش کیفیت زندگی در سطح محله می‌شود.
- چه راهبردهای قابل اجرایی را پیشنهاد می‌کنید؟
یکی از مهم‌ترین کاربری‌های مورد نیاز در این نوع بافت‌ها که با معضلات مربوط به فضای سبز و فضاهای عمومی روبرو هستند، ایجاد بوستانهای محلی است که باید درصدد ایجاد این فضاها برآمد. بنابراین می‌توان اراضی مستعد را شناسایی و با همکاری نهادهای متولی نسبت به احداث فضاي سبز و پارک محلی متناسب با جمعیت محله اقدام کرد که این امر نیازمند تأمین مالی برای اختصاص زمین است.
همچنین نظارت بیشتر و جدی‌تر نیروي انتظامی جهت کم کردن سرقتهای محلی و خریدوفروش مواد مخدر در سطح محله نیز لازم است. می‌توان گفت ساختمان‌های فرسوده و نیمه ساخت و رهاشده به سبب متروک و بلااستفاده بودن، مکان‌های مستعدی برای انجام اعمال بزهکارانه و همچنین اختفای مجرمان است که بسیار در محله مشاهده می‌شود که می‌توان به ساماندهی آنها و تسهیل روند نوسازی محله پرداخت که هم سبب افزایش امنیت در محله می شود و هم معضل فرسودگی را برطرف می‌کند.
احداث فرهنگسرا و ایجاد اماکن فرهنگی، استفاده از پتانسیل‌های مردمی براي بالا بردن فعالیت‌های محله و توانمندسازی آنان و ایجاد اماکن ورزشی و امکانات مناسب آن و ایجاد بستري مناسب جهت کسب مهارت‌های حرفه‌ای و مشکلات جوانان پیشنهاد می شود. همچنین جهت تسهیل استفاده از بیمارستان امام حسین نیز نیاز به تعبیه مکانی برای پارک خودروها وجود دارد. استفاده از کف‌پوش‌های سالم و تنوع رنگی همراه با طرح و نقش‌های مختلف و هماهنگ در کف‌سازی پیاده‌روها علاوه بر تنوع فضایی و ایجاد فضایی مناسب جهت پیاده‌روی ساکنین در ایجاد ایمنی آنها نیز نقش به سزایی دارد.
در نهایت می‌توان با بازآفرینی محله مبنا با تکیه بر مشارکت مردمی و حمایت گری نهادهای متولی توسعه در سطح محله به روند مطلوبیت بخشی محله نظام آباد سرعت بخشید تا از این طریق برنامه های توسعه ای با روند بیشتری نسبت به مشکلات محله پیش رود.
