کشتار حجاج در مکه و افتتاح اولین دانشگاه آزاد اسلامی

۳۱ جولای، هرساله یادآور یکی از بزرگترین جنایات آل سعود، آن هم در مکه و در حرم امن الهی است. ۳۳ سال پیش در چنین روزی، مصادف با ششمین روز از ذیحجه سال ۱۴۰۷ قمری، نیرو‌های امنیتی عربستان سعودی، بر روی حجاجی که در مراسم برائت از مشرکین شرکت کرده بودند آتش گشودند. به دنبال آن ۳۲۵ تن از حجاج ایرانی و ۴۵ تن از اتباع سایر کشور‌ها به شهادت رسیده و تعداد زیادی نیز مجروح شدند.

 

عنوان برائت از مشرکان در آیات متعدد قرآن و در سوره‌های نساء، انعام، یونس، حجر، قصص، روم، فصلت، توبه، بینه و احزاب آمده و این عمل ریشه در سنت ابراهیمی دارد. در تاریخ اسلام هم زمانی که مکه از سوی مسلمانان فتح شد، برخی مشرکان پیمان عدم تعرضی را که میان آنان و رسول اکرم (ص) بسته شد نقض کردند. پس از این واقعه بود که سوره برائت (توبه) نازل شد و حضرت علی بن ابیطالب (ع) به دستور پیامبر، این آیات را در مراسم حج سال نهم هجری برای حاضران خواند.
پس از پیروزی انقلاب اسلامی، امام خمینی (ره)، بنیانگذار کبیر انقلاب در پیامی در ششم مرداد ۱۳۶۶، به استناد سیره‌‎ی علوی طی پیامی، موقعیت خطیر جهان اسلام را متذکر شد و از حجاج بیت‌الله الحرام خواست تا مراسم برائت از مشرکین را هرساله در حج واجب به جای آورند.
«اعلان برائت از مشرکان که از ارکان توحیدی و واجبات سیاسی حج است باید در‏‎ ‎‏ایام حج به صورت تظاهرات و راهپیمایی با صلابت و شکوه هرچه بیشتر و بهتر برگزار‏‎ ‎‏شود.»

«صحیفه‌ی امام، جلد ۲۰، صفحه‌ی ۳۱۴»

 

در نقطه‌ی مقابل علمای سلفی و سعودی، با انفرادی خواندن برائت از مشرکین، کوشیدند از اهمیت آن بکاهند و به بهانه‌ی ایجاد مزاحمت برای حجاج، خواهان جلوگیری از برگزاری آن در حج پیش رو شدند.
در ششم ذی الحجه ۱۴۰۷ به نظر می‌رسید عربستان با سازماندهی قبلی خود را برای حمله به مراسم برائت از مشرکین زائران ایرانی آماده کرده است، این برنامه با حضور زائران ایرانی و غیر ایرانی در ساعت ۱۶:۳۰ دقیقه آغاز شد و شرکت‌کنندگان با پلاکارد‌های ضد آمریکایی و ضد اسرائیلی، شعار‌هایی در مخالفت با استکبار و برائت از عوامل آن سر دادند، پس از قرائت پیام امام (ره) و سخنرانی نماینده ایشان و پایان مراسم، حجاج مورد حمله پلیس سعودی قرار گرفتند و از ساختمان‌های اطراف نیز سنگ و آجر به سوی آنان پرتاب شد. استفاده‌ی پلیس سعودی از اسلحه‌ی جنگی و گاز اشک آور، و شلیک مستقیم به حجاج، روزی خونین در تاریخ مراسم‌های حج، از صدر اسلام تا کنون را رقم زد. در این واقعه، ۳۲۵ تن از حجاج ایرانی (که عمدتا زن بودند) و ۴۵ تن دیگر از اتباع سایر کشورها، با شلیک مستقیم یا بر اثر پرتاب سنگ و آجر توسط عمال سعودی به شهادت رسیدند. مضحک آن‌که دولت سعودی در اعلام رسمی خود، علت مرگ حجاج را فشار جمعیت اعلام نمود.
امام خمینی پس از این حادثه آن را مایه رسوایی آل سعود دانست و در واکنش به این جنایت سعودی‌ها اعلام کرد: «آن‌ها به دست خود اسباب افتضاح و رسوایی خود را فراهم کردند، ما اگر می‌خواستیم به جهان اسلام ثابت کنیم که کعبه داران کنونی لیاقت میزبانی سربازان و مهمانان خدا را ندارند و جز تأمین آمریکا و اسرائیل و تقدیم منافع کشورشان به آن‌ها کاری از دستشان برنمی آید، به این خوبی نمی‌توانستیم بیان کنیم، و به این اندازه که کارگزاران بی اراده حاکمیت سعودی در این قساوت و بی رحمی عمل کردند، موفق نمی‌شدیم... گر ما از مسئله قدس بگذریم، اگر ما از صدام بگذریم، اگر ما‎ ‎از همه کسانی که به ما بدی کردند بگذریم، نمی‌توانیم (از) مسئله حجاز بگذریم. مسئله‎ ‎حجاز یک باب دیگری است.»
در اعتراض به کشتار حجاج ایرانی، سفارت عربستان در تهران مورد حمله قرار گرفت و روابط ایران و عربستان و اعزام حاجیان ایرانی به مدت چهار سال قطع شد.

 

 

 

دو سال پس از انقلاب فرهنگی ایران در اردیبهشت ۱۳۶۱ به پیشنهاد مرحوم هاشمی رفسنجانی و با حمایت حضرت امام خمینی (ره) طرح تاسیس دانشگاه آزاد اسلامی به تصویب رسید. ابتدا عبدالله جاسبی پیشنهاد خود را با هاشمی رفسنجانی در میان گذاشته و وی در خطبه‌های نماز جمعه درباره‌ی دانشگاه در شرف تأسیس چنین گفت:
«یکی از طرق این است که از همین امسال در هر جا که دستمان رسید و شاید کم‌کم به روستا هم بکشد - البته به شهر‌های کوچک به آسانی می‌رسد - مراکزی درست کنیم به نام دانشگاه آزاد»
چهار ماه بعد هاشمی رفسنجانی به‌عنوان رئیس شورای موقت دانشگاه و طی حکمی با سربرگ مجلس، عبدالله جاسبی را به ریاست موقت دانشگاه منصوب نمود. هیئت مؤسس دانشگاه شامل سید علی خامنه‌ای (رئیس‌جمهور وقت)، اکبر هاشمی رفسنجانی (رئیس مجلس وقت)، میرحسین موسوی (نخست‌وزیر وقت) احمد خمینی (رئیس دفتر امام خمینی) و عبدالله جاسبی تشکیل جلسه داده و جاسبی را به ریاست دانشگاه منصوب کرد.

 

به دنبال آن، ۳۸ سال پیش در چنین روزی، اولین واحد دانشگاه آزاد اسلامی، با نام واحد تهران (که امروزه واحد تهران مرکز نامیده می‌شود) با کد ۱۰۱ افتتاح شد. اولین آزمون ورودی دانشگاه در اسفند ۶۱ با شرکت ۳۲ هزار داوطلب در شاهرود، اهواز، تبریز، تهران، رشت، زاهدان، کرمان، مشهد و یزد برگزار شد و حدود ۳ هزار نفر در رشته‌های راه و ساختمان، برق، مکانیک، فیزیک، ریاضی، شیمی، صنایع فلزی، نساجی و حسابداری پذیرفته شدند.
دانشگاه آزاد اسلامی امروزه از نظر تعداد دانشجو بزرگ‌ترین مرکز آموزشی و پژوهشی در ایران و ششمین در جهان است. این دانشگاه دارای ۵۳۰ واحد در سراسر کشور است و با انتشار بیش از ۸۵ هزار عنوان مقاله‌ی پژوهشی و ۳۲۲ اختراع، یکی از مراکز پیشروی علمی در کشور است.