بیست و پنجم مرداد در تاریخ / فرار شاه و تسلیم ژاپن

۲۵ مرداد ۱۳۳۲ خورشیدی: فرار شاه از کشور و کودتای ۲۵ مرداد

پس از وقایع سی تیر ۱۳۳۱ و صف‌بندی طرفداران مصدق و شاه در مقابل یکدیگر، و با پیروزی ملی‌گرایان در مجلس شورای ملی شانزدهم، مشخص شد که شاه برای ساقط کردن دولت مصدق به نیروی نظامی متوسل خواهد شد. بدین منظور شاه با کمک سازمان مخفی اطلاعات بریتانیا و سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا، نقشه‎‌ی یک کودتای نظامی در ۲۵ مرداد سال ۳۲ را طرح‌ریزی کردند. نقشی که برای شاه در نظر گرفته شده بود امضای فرمان برکناری مصدق و نیز امضای فرمان گماشتن سپهبد زاهدی به جایگاه نخست‌وزیری بود. در حالی که به نظر پیروزی کودتاچیان قطعی به نظر می‌رسید، نقشه‌ی کودتا از طریق حزب توده افشا و به مصدق اطلاع داده می‌شود و اقدام متقابل مصدق، موجب شکست نقشه‌ی کودتا می‌گردد.

پس از شکست کودتای ۲۵ مرداد،  محمد رضا شاه، محور اصلی کودتاچیان سحرگاه ۲۵ مرداد، از کشور فرار می‌کند. در تلگرافی که آقای بری سفیر آمریکا دربغداد به وزارت امورخارجه کشور متبوعش درباره‌ی ملاقات خود با شاه دربغداد به تاریخ ۲۶ مرداد، ارسال می‌کند، از روحیه درهم شکسته شاه صحبت می‌کند. شاه پس از بغداد، به ایتالیا می‌رود، تا آنکه با شنیدن خبر کودتای موفق ۲۸ مرداد، به کشور باز می‌گردد.

 

۱۵ آگوست ۱۹۴۵ میلادی: تسلیم ژاپن در جنگ جهانی دوم

در واپسین روز‌های جنگ جهانی دوم در سال ۱۹۴۵، ایالات متحده‌ی آمریکا با بمباران اتمی هیروشیما و ناگازاکی، امپراتوری ژاپن را وادار به تسلیم کرد. در روز ۱۵ آگوست، ژاپن شرایط تسلیم بی‌قید و شرطی که متفقین در اعلامیه‌ی پوتسدام وضع کرده بودند را پذیرفت و امپرتور هیروهیتو در نطقی رادیویی، از مردم کشورش خواست تا با پذیرش این شکست، در راه ترمیم و پیشرفت کشورشان قدم بردارند. معاهده‌ی تسلیم ژاپن، با حضور نمایندگان این کشور، در روز 15 آگوست بر روی عرشه ناو آمریکایی امضا شد. به این ترتیب سیاست‌های توسعه‌طلبانه‌ی ژاپن در آسیای شرقی و اقیانوس آرام، که تا سال ۱۹۴۲ منجر به اشغال چین،  برمه،  مالایا،  هند شرقی هلند،  سنگاپور و بسیاری از جزایر کوچک و بزرگ شرق آسیا شده بود، در نهایت با از دست دادن تمامی سرزمین‌های اشغال شده و مرگ بیش از ۳ میلیون ژاپنی به پایان رسید.

 

۲۵ مرداد ۱۳۵۸ خورشیدی: اولین قانون مطبوعات ایران پس از انقلاب

۲۵ مرداد ۱۳۵۸ (۱۶ اوت ۱۹۷۹) شورای انقلاب اسلامی یک قانون مطبوعات تازه برای ایران تصویب کرد که شش سال اجرا شد و سپس جای خود را به قانون مطبوعات فعلی (مصوب سال ۱۳۶۴ زمان وزارت محمد خاتمی) سپرد. این قانون، یکی از مهمترین قوانین مطبوعاتی ۱۰۰ سال اخیر ایران شناخته می‌شود، زیرا که برای اولین بار انتشار روزنامه حرفه‌ای را کار روزنامه‌نگار دانسته و تاکید دارد که اگر دولت) ظرف سه ماه پس از دریافت تقاضای صدور پروانه، نظر خود را اعلام نکند متقاضی می‌تواند به دادگاه دادخواست دهد و حکم دادگاه قطعی است). در قانون فعلی رای هیات نظارت «قطعی» اعلام شده است. در قانون فعلی، روزنامه نگار بودن متقاضی شرط نیست ولی باید صلاحیت او به تایید وزارتخانه‌های اطلاعات، دادگستری و نیروی انتظامی رسیده باشد (تبصره ۶ ماده ۹)، علیه نظام جمهوری اسلامی فعالیت و تبلیغ نکرده باشد (تبصره ۸ ماده ۹) و از مقامات نظام پیشین و وابستگان رژیم سابق در طول مدتی از ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ تا ۲۲ بهمن ۱۳۵۷ نباشد.



۱۵ آگوست ۶۵۶ میلادی: نبرد یرموک بین مسلمین و امپراتوری روم شرقی

در سال ۱۵ هجری قمری، چهار سال پس از رحلت نبی اکرم (ص) در سال ۱۱ هجری، در عصر خلافت عمر ابن خطاب، مسلمانان در طی نبردی شش روزه در نزدیکی رودخانه یرموک در حوالی مرز امروزی سوریه و اردن، شکست سختی بر لشکر امپراطوری روم شرقی وارد کردند. شمار مسلمانان در این جنگ را حدود بیست و چهار هزار نفر و شمار رومیان را چندین برابر آنان ذکر کرده اند. فرمانده سپاه اسلام در این نبرد خالد بن ولید بود. این جنگ که نخستین نبرد میان مسلمانان و رومی‌ها بود، موجب نفوذ اسلام در آسیای صغیر و شام گردید و سرآغازی شد برای آغاز پیروزی‌های بعدی و گسترش قلمرو اسلام در متصرفات روم شرقی. دو سال پس از پیروزی در این نبرد مسلمین توانستند تا بیت‌المقدس پیشروی کرده و قبله اول مسلمین را هم به تصرف خویش درآورند. بعد‌ها مسلمانان توانستند قسمتی از کشور پرتغال امروزی و اسپانیا را تصرف کند.