وقایع روز سوم محرم / لشکر عمر بن سعد به کربلا می‌رسد

وقایع روزـ سرویس فرهنگ و اندیشه؛

روز سوم محرم: ورود لشکر عمر بن سعد به کربلا

در دوم محرم سال 6 هجری، عبیدالله ابن زیاد، حاکم کوفه در نامه‌ای تهدیدآمیز خطاب به اباعبدالله (ع)، می‌نویسد که یزید مرا فرمان داده که یا از تو و یارانت بیعت گرفته و یا شما را زنده نگذارم. امام پاسخی به این نامه نمی‌دهد و عذابی سخت را برای ابن زیاد وعده می‌دهد. بدین ترتیب، به دستور ابن زیاد، سپاهی 4 هزار نفره از اهالی کوفه (که بسیاری از آن‌ها خود در نامه‌ای خواستار حضور امام در کوفه بودند) راهی کربلا می‌شود. عبیدالله فرماندهی این سپاه را به عمر بن سعد ابی وقاص می‌سپارد.

عمر بن سعد، فرزند سعد بن ابی وقاص، صحابی بزرگ پیامبر (ص) بود. حضور پدرش در جنگ‌های احد و بدر و فرماندهی لشکر مسلمانان در جنگ قادسیه، سعد بن ابی وقاص را به یکی از مشهورترین شخصیت‌های صدر اسلام تبدیل کرد. عمر سعد در زمان مرگ معاویه و آغاز حکومت یزید، امیر الحاج مکه بود. وی که از دیرباز رویای حکومت ری را داشت، در مقابل وعده‌ی رسیدن به امیری آن منطقه، فرمانده‌ سپاه یزیدیان در کربلا شد.

عمر سعد در روز جمعه، سوم محرم الحرام سال 61 هجری قمری وارد کربلا شد. او قره بن قیس حنظلی را به نزد امام حسین (ع) فرستاد تا از امام بپرسد که برای چه به عراق آمده است؟ امام در جواب پاسخ داد: «مردم کوفه از من دعوت کرده‌اند، از این روی به عراق آمده‌ام، حال اگر نمی‌خواهند برمی‌گردم.» ابن سعد پاسخ امام را به عبیدالله نوشت، اما اطرافیان عبیدالله مانند شمر بن ذی الجوشن و دیگران که طرفدار جنگ با امام حسین (ع) بودند، عبیدالله را از نشان دادن نرمش در مقابل امام منع کردند و عبیدالله برای ابن سعد که ابتدا می‌خواست این موضوع را با صلح فیصله دهد، نوشت که یا با حسین (ع) جنگ کند و یا فرماندهی سپاه کوفه را به شمر بن ذی الجوشن واگذارد، اما ابن سعد در پاسخ این نامه به شمر گفت که او خود امیر سپاه خواهد بود و با حسین(ع) جنگ خواهد کرد. به دستور ابن زیاد، سوارانی از سپاهش در فرات قرار گرفتند، تا مانع دسترسی یاران امام (ع) به آب شوند.

دیگر واقعه‌ی تاریخی روز سوم محرم، خریداری قسمتی از زمین کربلا توسط امام حسین (ع) است. بر طبق متون تاریخی، امام در این روزی بخشی از دشت نینوا که هم اکنون قبر مطهر آن امام مظلوم در آن واقع است را به قیمت شصت هزار درهم از اهالی نینوا و غاضریه (قبیله‌ی بنی اسد) خریداری نمود و با آنها شرط کرد که مردم را براى زیارت قبرش راهنمایى نموده و زوار او را تا سه روز میهمانى نمایند. بدین ترتیب سید و سالار شهیدان، یک هفته پیش از روز خونین عاشورا، مزار خویش را آماده نموده و تسلیم تقدیر الهی شدند.

منابع:
۱-  زمانی قمشه‌ای، «پژوهشی در تاریخ عاشورا»،  تاریخ اسلام در آینهٔ پژوهش
۲- عمادی حائری، «حسین بن علی، امام»،  دانشنامهٔ جهان اسلام.
۳- سید بن طاووس، «اللهوف علی قتلی الطفوف»