سوم شهریور در تاریخ / سفر جانسون به تهران و تشکیل پیمان ناتو

سوم شهریور ماه ۱۳۴۱ لیندن جانسون معاون جان اف. کندی رئیس جمهور وقت آمریکا (لیبرال) وارد تهران شد و با شاه و مقامات ایران مذاکره کرد. گزارش شده بود که «کندی» در پیامی که توسط جانسون برای شاه فرستاده بود خواسته بود که در انجام اصلاحات درنگ نکند. برنامه اصلاحات را علی امینی قبلا آغاز کرده بود. شش ماه بعد از این روز، طرح‌های شش گانه معروف به انقلاب سفید به رفراندوم گذارده شد و اعلام گردید که به تصویب رسیده است. بانوان نیز برای نخستین بار در این رفراندوم که ششم بهمن ماه سال ۱۳۴۱ (ژانویه ۱۹۶۳) برگزار شد شرکت کردند.
   انقلاب سفید که به اندرز دولت وقت واشنگتن در ایران به اجرا درآمد از جمله شامل اصلاحات ارضی، مشارکت کارگران در سود کارخانه ها، مشارکت بانوان درانتخابات و احراز مقام‌های دولتی بود. دولت واشنگتن در باطن می‌خواست که ایران در همسایگی شوروی، در اجرای الگوی دیگری موفق شود.



۳ شهریور ۱۳۵۷: شهادت سید علی اندرزگو

سیدعلی اندرزگو از فعالان مبارزه مسلحانه علیه حکومت پهلوی، در ۱۳۱۸ ش. ـ ماه مبارک رمضان ـ متولد شد. در ۱۲ سالگی در بازار تهران و در یک نجاری مشغول به کار شد. اندرزگو در سنین نوجوانی به عضویت جمعیت مؤتلفه اسلامی درآمد و در ۱۳۴۱ ـ در ۲۳ سالگی ـ مبارزه مسلحانه علیه شاه را آغاز کرد. او در این مبارزه در کنار شهیدان بخارایی، هرندی، نیک‌نژاد و تحت هدایت شهید صادق امانی و شهید مهدی عراقی قرار داشت. در پی قیام ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ بازداشت شد و پس از آزادی مبارزه مسلحانه را پی گرفت. وی در عملیات ترور حسنعلی منصور در ۱۳۴۳ شمسی مشارکت جست و پس از شناسایی، غیاباً به اعدام محکوم شد. او مخفیانه به عراق سفر کرد و در ۱۳۴۵ به قم بازگشت. او در قم متوجه شد که ساواک در سراسر کشور در پی اوست، اما با این حال از مبارزه علیه حکومت شاه مأیوس نشد و به تهیه پول و اسلحه پرداخت. اندرزگو از قم به تهران و سپس به مشهد رفت و در مشهد به زابل و از آنجا همراه همسرش، به افغانستان رفت و پس از یک ماه با تغییر چهره به ایران بازگشت. اندرزگو علاوه بر تغییر چهره، از نام‌های مستعار، گذرنامه‌های متعدد و ۲۴ شناسنامه استفاده می‌کرد.

وی پس ازمدتی راهی مکه شد و از آنجا به نجف رفته و با امام خمینی ملاقات کرد. سیدعلی اندرزگو پس از نجف، دو ماه در سوریه و لبنان به سر برد و در لبنان دوره‌های فشرده آموزش نظامی را سپری کرد و با هدف ترور شاه به ایران بازگشت، اما قبل از آن که نقشه خود را عملی سازد به دام مأموران ساواک افتاد. او در سوم شهریور ۱۳۵۷ شمسی به دست مامورین ساواک به شهادت رسید.



۲۴ آگوست ۱۹۴۹: تشکیل پیمان ناتو

بیست و چهارم آگوست ۱۹۴۹ هری ترومن رئیس جمهوری وقت آمریکا اسناد نهایی تاسیس سازمان پیمان اتلانتیک شمالی (ناتو) را امضاء کرد و این سازمان دفاع جمعی غرب تشکیل شد. مقدمات ایجاد این سازمان از پیش به صورت محرمانه فراهم شده بود و کار تنظیم اصول آن از هجدهم مارس این سال آغاز و چهارم آپریل ۱۹۴۹ مورد تصویب قرار گرفته بود که در یکی از این اصول تصریح شده بود که حمله نظامی به یک کشور عضو به منزله حمله به همه اعضاء تلقی خواهد شد. دولت بلژیک و همسایگان یک سال پیش از این متحد نظامی شده بودند. ناتو با عضویت آمریکا، انگلستان، فرانسه، کانادا، هلند، بلژیک و لوکزامبورگ از ۲۷ ژانویه ۱۹۵۰ آغاز بکار کرد و یکم آپریل همین سال وزیران کشور‌های عضو در لاهه اجتماع و طرح مقابله با گسترش شوروی را تصویب کردند. سازمان پیمان ورشو برای مقابله با ناتو، در سال ۱۹۵۵ به وجود آمد.



۲۴ آگوست ۱۹۳۹: پیمان همکاری شوروی و آلمان نازی

پس از تصرف چکسلواکی و الحاق آن به آلمان، هیتلر درصدد انضمام لهستان به خاک کشورش بود. اما هیتلر می‏دانست که در مسئله لهستان نه فقط انگلیس و فرانسه، بلکه شوروی هم در مقابل او خواهد ایستاد و ممکن است حمله حساب نشده او به لهستان، به اتحاد سه جانبه‏ای در برابر آلمان منجر شود. به همین جهت هیتلر از درِ دوستی با استالین درآمد و پس از امضای یک قرارداد همکاری اقتصادی و بازرگانی با شوروی، در پیامی به استالین آمادگی خود را برای امضای یک قرارداد دوستی و عدم تعرض با شوروی اعلام داشت. استالین نیز پاسخ گرم و دوستانه‏ای به تلگراف هیتلر داد و وزیر امور خارجه آلمان برای انجام مذاکرات مربوط به امضای قرارداد دوستی بین دو کشور به مسکو دعوت شد. استالین که از نیت هیتلر در تصرف لهستان مطلع شده بود در این مذاکرات خواهان معامله بر سر خاک لهستان شد و نواحی شرقی این کشور را طلب کرد. با موافقت آلمان و شوروی بر سر این مسئله، در نیمه شب ۲۳ اوت ۱۹۳۹ م قرارداد عدم تجاوز میان آلمان و شوروی منعقد گردید. بر اساس این قرارداد، آلمان و شوروی متعهد شدند به مدت ده سال به خاک یک‏دیگر تجاوز نکنند. پس از این توافق، آلمان با اطمینان از جانب شوروی، حمله خود را به لهستان آغاز نمود. با این حال، این پیمان دو سال بعد با حمله آلمان به شوروی در ژوئن ۱۹۴۱ م نقض شد.