هجدهم شهریور در تاریخ / ترور احمد شاه مسعود و درگذشت جلال آل احمد

۸ سپتامبر: روز جهانی سوادآموزی

سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد (یونسکو) در چهاردهمین جلسه‌ی سالانه‌ی خود در سال ۱۹۶۶ میلادی، روز ۸ سپتامبر را روز جهانی سواد آموزی انتخاب کرده است. در تعریف سنتی، سواد توانایی خواندن و نوشتن است و یا توانایی به‌کاربردن زبان برای خواندن، نوشتن، گوش‌دادن و سخن‌گفتن. ولی در مفهوم نوین این واژه به سطحی از خواندن و نوشتن که برای ارتباط کافی است گفته می‌شود و یا سطحی که یک فرد بتواند مفهوم را بفهمد و انگاره‌ها و اندیشه‌هایش را تا جایی که بتواند در آن جامعه سهیم باشد، بیان کند. اولین سازمانی که رسماً در سال ١٣١٥ برای مبارزه با بی‌سوادی بزرگسالان در ایران شروع به کار کرد، اداره تعلیمات اکابر بود. پس از پیروزی انقلاب اسلامی با صدور فرمان حضرت امام خمینی (ره)، نهضت سواد آموزی در ٧ دی ماه ١٣٥٨ شروع به کار کرد و با تشکیل کلاس‌های سوادآموزی، امکان تشکیل کلاس را در تمام نقاط کشور به وجود آورد. از زمان تشکیل تا کنون، سازمان نهضت سوادآموزی با توجه به محرومیت بیشتر زنان از نظر سواد و آموزش نسبت به مردان، در راستای اهداف آموزش برای همه و به منظور کاهش اختلاف وضعیت سواد و آموزش بین زنان و مردان، گام‌های بزرگی در راستای سوادآموزی ایرانیان انجام داده است.



۱۸ شهریور ۱۳۸۰ خورشیدی: ترور احمد شاه مسعود

در چنین روزی، احمد شاه مسعود، فرمانده نظامی مجاهدین در نبرد علیه اتحاد جماهیر شوروی و وزیر دفاع سابق افغانستان، مشهور به «شیر دره‌ی پنجشیر» در اثر انفجار انتحاری دو مرد تروریست که خود را خبرنگار معرفی کرده بودند، کشته شد. احمد شاه مسعود در سال ۱۳۳۲ در دره‌ی پنجشیر افغانستان به دنیا آمد. به هنگام حمله‌ی شوروی به افغانستان، شاه مسعود از اولین مجاهدینی بود که به مقابله با ارتش سرخ پرداخت. پس از سه سال نبرد با روس‌ها در سال ۱۳۶۱ در پی شکست کامل شش تهاجم گسترده ارتش اتحاد شوروی سابق در پنجشیر، فرمانده کل نظامی روس‌ها در افغانستان برای توافق آتش‌بس با احمد شاه مسعود وارد مذاکره گردیده و برای دو سال، این توافق به امضاء می‌رسد که در واقع روس‌ها با این توافق، مجاهدین را برای نخستین‌بار به عنوان یک طرف سیاسی به رسمیت می‌شناسند. پس از خروج شوروی، شاه مسعود از اصلی‌ترین بازیگران سیاسی حفظ صلح در افغانستان بود. وی مدتی در زمان دولت مجاهدین افغانستان، وزیر دفاع بود. در دوران طالبان، شاه مسعود به مقاومت در برابر این گروه تروریستی ادامه داد. روز ترور او در افغانستان، «روز شهید» نامید می‌شود.

۱۸ شهریور ۱۳۴۸ خورشیدی: درگذشت جلال آل احمد

در چنین روزی جلال آل احمد نویسنده، مترجم و منتقد ادبی بزرگ ایرانی در ۴۵ سالگی در اسالم گیلان درگذشت. جلال آل احمد در ۱۱ آذر ۱۳۰۲ در تهران به دنیا آمد. او در سال ۱۳۲۲ وارد دانشسرای عالی تهران شد و در دوران تحصیل، اولین مجموعهٔ داستان خود به نام «دید و بازدید» را منتشر کرد. در سال‌های بعد با انتشار آثاری، چون مدیر مدرسه و نون والقلم، به یکی از مشهورترین نویسندگان دهه‌ی ۴۰ تبدیل شد. سفر حجِ آل احمد در سال ۱۳۴۲ و ملاقاتش با امام خمینی (ره) تاثیری عمیق در وی و آثارش پدید آورد. «خسی در میقات»، ره آورد این سفر بود.

ساده نویسی و استفاده از زبان و لحن عموم مردم در محاورات، ایجاد تشکل‌های ادبی و صنفی و ایجاد جنبشی بی سابقه در نثر فارسی، جلال را به یکی از مهم‌ترین نویسندگان معاصر ایران تبدیل کرده‌است.