وزیر امور خارجه گفت: دیپلماسی و میدان بال‌های همراه و هم افزاهای پرنده تیز پرواز قدرت و اقتدار ایران و ایرانی است.
حسین امیرعبداللهیان روز دوشنبه در ششمین کنفرانس تاریخ روابط خارجی که در مرکز مطالعات وزارت امور خارجه برگزار شده است، افزود: در شرایط کنونی برای کاهش التهابات و مناقشات، بازگشت به مذاکرات احترام آمیز و تمرکز بر کارکرد‌های دیپلماسی پیش نیاز نیل به ثبات و آرامش است.
وی تاکید کرد: جمهوری اسلامی ایران از توانمندی‌های گسترده‌ای برخوردار است که نادیده انگاشتن آن از سوی هر قدرتی می‌تواند هزینه تجاوزگری در امور منطقه را افزایش دهد.
امیرعبداللهیان با تاکید بر اینکه این نشست سطح دانایی ما را از رویه‌های رفتاری سایر کشور‌ها و تجربیات موفق و ناموفق گذشتگان فزونی می‌بخشد، اظهار داشت: کنفرانس امسال نگاهی ۲۰۰ سال عملکرد وزارت امور خارجه از زمان تاسیس دارد.
وی با بیان اینکه در مقاطعی تلخ و زمان‌های خاص به دلیل ضعف نظام‌های حاکم و یا عدم همبستگی ملی ایران، دستگاه دیپلماسی نتوانسته در چهارچوب روند‌های مذاکراتی از منافع ملی خود به خوبی صیانت کند، افزود: وابستگی و یا توهم شناختی نسبت به قدرت‌های بزرگ و استعمارگر زمینه بروز اینگونه پدیده‌های شوم و خسارت بار را رقم زده است.
رئیس دستگاه دیپلماسی با بیان اینکه قدرت‌های استعماری در ادوار مختلف از این غفلت و وابستگی سود برده اند و سرزمین‌هایی را از پیکره ایران جدا کرده اند، خاطر نشان کرد: برابر این دست اندازی‌ها در گذشته، نهاد دیپلماسی ایران با همه کم توجهی و بی مهری‌ها و دخالت‌های پیوسته پیرامونی پیرامونی آن سرای قدرت را به چالش کشیده و اهتمام بر آن داشته تا با اتکا به قواعد سیاست و حقوق بین الملل مانع تجاوز‌ها و دستاورد‌ها به حاکمیت ملی و تمامیت ارضی کشور شود.
امیر عبداللهیان ادامه داد: در طول تاریخ ایران رجال کم دانش و یا وابسته به عامل پیشبرد اغراض بیگانگان تبدیل شده و در تلاش بودند تا از درون انسجام جبهه دیپلماسی را هدف قرار دهند، اما مردان میهن‌پرست در آسمان دیپلماسی ایران کم نبوده اند.
وزیر امور خارجه یادآور شد: خیانت ورزی و غرض ورزی برخی در مقاطعی، چون عهد وزارت و صدر اعظمی میرزا تقی خان امیرکبیر سبب شد تا اسباب ایجاد نظم داخلی، متنوع‌سازی دامنه روابط و اجرای موازنه در تنظیم مناسبات خارجی متوقف شود، اما هرگز و تکاپوی دیپلماسی متوقف نشد.
وی به اشغال خاک ایران در شهریور ۱۳۲۰ توسط قوای متجاوز متفقین اشاره کرد، اظهار داشت: ایران در بستر دو سده تکاپوی دیپلماتیک برای حفظ حقوق و حاکمیت خود تجارب بسیار آموخته و اصول مذاکراتی متنوعی را به کار بسته است و ضروری است درباره یک این نمونه‌ها و مصادیق پژوهش‌های همه جانبه و البته منصفانه صورت پذیرد.
امیر عبداللهیان بر ضرورت کسب تجربه و آگاهی از گذشته تاکید کرد و افزود: در مسیر پیشرو و در استمرار مذاکرات دیپلماتیک لازم است با اطلاع از اصول و قواعد و ارزیابی و آسیب‌شناسی دستاورد‌های پیشینیان به توان گام‌های عملی در مسیر تحقق حداکثری منافع ملی کشور برداشت، زیرا دنیای امروز بدون تردید برای عبور از بحران‌های فراگیری که صلح و امنیت جهانی را تهدید می‌کند به گفتگو و مذاکره و دیپلماسی بیش از هر زمانی نیازمند است.
وی با یادآوری اینکه بی توجهی به حقوق ملت‌ها و نادیده انگاشتن تمامیت ارضی و حاکمیت کشور‌ها سیاست همیشگی نظامات جهانی و قدرت‌های سلطه‌گر بوده است، افزود: به موازات تقویت ساختار‌های دفاعی می‌توان در مسیر بازدارندگی و تضمین استمرار منافع ملی و مصالح یکایک آحاد ایرانیان منشاء اثر بود؛ دیپلماسی و میدان بال‌های همراه و هم افزاهای پرنده تیز پرواز قدرت و اقتدار ایران و ایرانی است.
امیرعبداللهیان ادامه داد: قدرت دفاعی در تعاریف امروزی برگرفته از دو مولفه قدرت سخت و قدرت نرم است و دیپلماسی با کارکرد‌های متنوع از جمله در ابعاد دیپلماسی عمومی دیپلماسی رسانه‌ای فرهنگی علمی و پارلمانی در کنار ابعاد سخت نقش موثری در تثبیت قدرت دفاعی جمهوری اسلامی ایران دارد.
وی با یادآوری این نکته که دیپلماسی یک بازوی دفاعی نتیجه‌بخش و البته کم هزینه و موثر است که اگر به خوبی کار کند می‌تواند مانع از زیاده‌خواهی سلطه گران و تامین حداکثری منافع ملی و امنیت ملی کشور شود، گفت: از ابتدای دولت سیزدهم کوشش بر آن بود تا در چهارچوب دکترین سیاست خارجه متوازن دیپلماسی پویا و تعامل هوشمند بتوان منافع جمهوری اسلامی ایران را با جهان بیرونی دنبال کرد.
امیر عبداللهیان با تاکید بر اینکه در دولت سیزدهم مذاکرات دیپلماتیک با اتکا به اصول سه گانه عزت، حکمت و مصلحت نظام انجام می‌شود، حاصل آن را در یک سال و نیم گذشته اقدامات اثربخش در تعامل با سایر کشور‌ها دانست که اسناد آن مدون و مبادله شده است و در مسیر اجرایی شدن قرار دارند.
وی نگاه به همسایگان و آسیا را اولویت رویکرد تعاملی جمهوری اسلامی ایران برشمرد و افزود: در مذاکرات دیپلماتیک اصل بر اجرای اسناد مبتنی بر سرعت و دقت عمل توأمان است.
رئیس دستگاه دیپلماسی خطاب به پژوهشگران و دیپلمات‌های حاضر در این نشست گفت: در جهان امروز با بحران‌های ساخته شده از سوی قدرت‌های بزرگ و دخالت‌های فرامنطقه‌ای، زمینه برای رشد افراط گرایی در جغرافیا جهانی فراهم شده است.
وی افزود: جمهوری اسلامی ایران معتقد است در شرایط کنونی برای کاهش التهابات و مناقشات بازگشت به مذاکرات احترام آمیز و به دور از زیاده‌خواهی و تمرکز بر کارکرد‌های دیپلماسی و پیش نیاز نیل به ثبات، آرامش و توافقات تعهدآور است.
وی تاکید کرد: جمهوری اسلامی ایران در شرایط کنونی و در مقایسه با تاریخ گذشته خود از توانمندی‌های گسترده و متمایزی برخوردار است؛ نادیده انگاشتن این توانمندی‌ها از سوی هر قدرتی می‌تواند هزینه‌های تجاوزگری و دخالت در امور منطقه را به شدت افزایش دهد.
امیر عبداللهیان ادامه داد: ایران به ماموریت حفظ صلح و تامین امنیت پایدار منطقه‌ای و جهانی پایبند است و مسئولانه می‌کوشد این پیام را ترویج و تبیین نماید؛ از سوی دیگر جمهوری اسلامی ایران در صیانت از حاکمیت، منافع و تمامیت ارضی خود کوچکترین تردیدی نداشته و نخواهد داشت.
وی با ابراز امیدواری از اینکه این کنفرانس بتواند به اهداف خود در شناسایی و تدوین قواعد دستاورد‌ها و ابتکارات ایرانی در حوزه مذاکرات دیپلماتیک دست یابد، از اهتمام یکایک اساتید و صاحب نظرانی که در این کنفرانس نسبت به تولید محتوای جدید اهتمام خواهند ورزید، صمیمانه تشکر کرد.
وزیر امور خارجه در ادامه به برخی چالش‌های جهانی در حوزه سیاست خارجی اشاره کرد و نخستین آن را جنگ اوکراین برشمرد و گفت: مواضع ما در این خصوص روشن بیان شده است؛ بهانه‌ای که برخی از کشور‌های غربی در حوزه حمایت ایران از یک طرف جنگ به آن متوسل می‌شوند، بهانه و اظهاراتی کاملا بی اساس است، زیرا جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه همکاری‌های متنوعی از جمله در حوزه دفاعی دارند.
وی با تاکید بر اینکه ایران دیپلماسی و مذاکره سیاسی را تنها راه حل در بحران‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای می‌داند، تاکید کرد: ما در جنگ اوکراین در کنار هیچ یک از طرفین جنگ نیستیم؛ من به آقای بورل در مذاکرات در اردن به صراحت گفتم که بیش از ۱۲ میلیارد دلار تاکنون با پول و سرمایه کشور‌های غربی وارد اوکراین شده، اما ایران را متهم می‌کنید و در موضوع پهپاد‌ها رفتاری غیرواقع بینانه و غیرمنصفانه در خصوص ایران دارید.
امیر عبداللهیان تاکید کرد: ما مخالف تسلیح هریک از طرفین در جنگ اوکراین هستیم؛ جمهوری اسلامی ایران ضمن توجه به ریشه‌های جنگ در اوکراین از تمامیت ارضی کشور‌ها از جمله اوکراین دفاع کرده و به همین دلیل ما جدایی شبه جزیره کریمه و مناطق جدید از اوکراین را به رسمیت نشناخته ایم و به تلاش‌های خود در سطح ریاست جمهوری و وزارت خارجه برای توقف جنگ، برقراری آتش بس و تمرکز طرفین درگیر بر مذاکره و راه حل سیاسی ادامه می‌دهیم.
وزیر امور خارجه قطعنامه اخیر غیرالزام آور پارلمان اروپا را نوعی مداخله در امور داخلی کشورمان برشمرد و گفت: از حدود دو ماه پیش همزمان با تحرکات خارجی و دامن زدن به اغتشاشات در داخل کشورمان توسط مداخله گران خارجی و سوء استفاده آن‌ها از عواطف مردم در فوت یک دختر ایرانی، موضوع قرار دادن نام سپاه پاسداران در لیست به اصطلاح تروریستی اتحادیه اتحادیه اروپا مطرح شد.
وی ادامه داد: در گفتگو با آقای بورل و رایزنی سفرای جمهوری اسلامی ایران با مقامات کشور‌های اروپایی و نیز سازمان ملل متحد، در این خصوص به اتحادیه اروپا هشدار جدی داده شد که اگر در خصوص یک نهاد مهم حاکمیتی جمهوری اسلامی که نقش بسیار مهمی در سال‌های گذشته به ویژه در حوزه مبارزه با تروریسم و داعش در منطقه داشته و این نقش همچنان ادامه دارد، بخواهند اقدامی انجام دهند پاسخ ایران قوی و موثر و متقابل خواهد بود.
امیر عبداللهیان تاکید کرد: مجموعه تلاش‌های دیپلماتیک به این نتیجه منجر شد که در حوزه اروپا در پایین‌ترین سطح در پارلمان اروپایی بیان احساسات تند و اظهارات شتابزده برخی از نمایندگان این پارلمان را شاهد باشیم و قطعنامه‌ای صادر شد که از منطق و چارچوب‌های حقوق بین الملل و منشور ملل متحد قویاً فاصله دارد.
وزیر امور خارجه ادامه داد: مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا تصریح می‌کند که ایده‌ای برای قرار دادن سپاه در لیست به اصطلاح تروریستی اروپا وجود ندارد.
وی به حضورش در جلسه غیرعلنی مجلس در این زمینه اشاره کرد و اظهار داشت: در این جلسه شاهد بودم فضای مجلس بسیار ملتهب است و آن‌ها به سمت تصمیماتی قوی و بازدارنده حرکت می‌کنند.
وی بار دیگر با دعوت از سران اروپایی برای فاصله گرفتن از اظهارنظر‌های احساسی و به دور از عقلانیت، ابراز امیدواری کرد که در عرصه دیپلماسی و سیاست خارجی برخی از کشور‌های اروپایی عقلانیت حاکم شود و سیاست خارجی در دو طرف اروپایی و ایران مجبور به پرداخت هزینه‌های سنگین‌تر نشود.
وزیر امور خارجه با استناد به اظهارات اخیر آقای بورل اظهار داشت: این امر نشان می‌دهد که اتحادیه اروپا به دنبال این است که به سمت گام‌های پرهزینه حرکت نکند.
امیر عبداللهیان خاطر نشان کرد: صرف نظر از مداخلات برخی کشور‌های اروپایی و غربی و دمیدن آن‌ها بر اغتشاشات و تشویق آشوبگران در ایران، جمهوری اسلامی مذاکره گفتگو بر تعامل سازنده اتحادیه اروپا و ایران را بهترین گزینه می‌دانند، اما در قبال هرگونه تصمیم دیگر اتحادیه اروپا پاسخ متقابل و موثر داده خواهد شد.
تبادل پیام‌ها برای رسیدن به توافق خوب و پایدار ادامه دارد
رئیس دستگاه دیپلماسی با بیان اینکه وزارت امور خارجه پایبند به حل و فصل مسایل از مسیر مذاکره است و همچنان گفتگو و تبادل پیام‌های ما با طرف‌های غربی برای رسیدن به یک توافق خوب قوی و پایدار ادامه دارد، گفت: با وجود همه رفتار‌های ریاکارانه برخی مقامات غربی از جمله آمریکایی ها، تبادل پیام‌های کشور‌های غربی به ایران و تاکیدشان بر اینکه توافق به گام نهایی خود برسد، همچنان در دستور کار است.
امیر عبداللهیان توضیح داد: ما شاهد بودیم که در یکی از بند‌های قطعنامه پارلمان اروپا، موضوع عبور از برجام و توافق هسته‌ای مطرح شده بود، اما در همان نشست احساسی و تند پارلمان اروپا نیز این بند از دستور کار خارج شد؛ این کار نشان می‌دهد که غرب و آمریکا همچنان از مسیر دیپلماتیک پیام‌های خودشان را برای رسیدن به گام‌های پایانی ارسال می‌کنند.
وی اظهار داشت: ما مرحله‌ای از توافق را در چهارچوب رفع تحریم‌ها مورد توجه قرار دادیم؛ تبادل پیام‌های ما همچنان جریان دارد.
به گفته وی، در مقطعی طرف آمریکایی و طرف‌های غربی تصور می‌کردند اغتشاشات موضع جمهوری اسلامی ایران را ضعیف کرده است و اصرار آن‌ها در آن مقطع برای شتاب دهی به گام پایان توافق این بود تا جمهوری اسلامی ایران از برخی خطوط قرمز خود کوتاه بیاید.
وزیر امور خارجه ادامه داد: اولاً آمریکایی‌ها زودتر از سه کشور اروپایی متوجه شدند در این اغتشاشات به دلیل بصیرت مردم و نگاه مدبرانه رهبری و تدابیری که اندیشیده شد، اتفاق خاصی نیفتاده و نخواهد افتاد و مجدداً به مسیر گفتگو و مذاکره تاکید دارند؛ البته طرف آمریکایی کماکان اصرار دارد که از مسیر گفتگوی مستقیم این اتفاق بیفتد.
امیر عبداللهیان با تاکید براینکه ما برای توافق در این مقطع بدون نیاز به هرگونه گفتگوی مستقیم هستیم، اظهار داشت: دو طرف اسناد و محتوای لازم را در اختیار دارند و اگر اراده جدی در طرف آمریکایی وجود داشته باشد، با وضع موجود ما توافق را در دسترس می‌دانیم.
وی ادامه داد: بار‌ها به مقامات آمریکایی تذکر داده ایم که از اظهارنظر‌های متناقض و ریاکارانه در رسانه‌ها اجتناب کنند، اما آن‌ها در مسیر دیپلماتیک این اظهارنظر‌ها را نیاز داخلی افکار عمومی خودشان ذکر می‌کنند.
وی افزود: ایران به دور از این هیاهو‌ها در هر میز مذاکره‌ای که منافعی برای کشور وجود داشته باشد حضور می‌یابد و در قالب گفتگوهای چند جانبه امیدوار است که با عقلانیت و واقع‌بینی طرف‌های مقابل بتوانیم به نقطه توافق برسیم، اما پلن ۲ و گزینه‌های دیگر در دستور کار جمهوری اسلامی ایران قرار دارد.
امیر عبداللهیان تاکید کرد: دولت جمهوری اسلامی ایران با توصیه‌های رئیس‌جمهور همواره بر این موضوع تاکید دار که بدون نگاه به برجام و توافق دولت باید بهترین شرایط اقتصادی و معیشتی را فراهم کند؛ در هر مقطعی که توافق به هر شکل ممکن به نتیجه برسد و به گام نهایی برسد، به عنوان یک کاتالیزور به اقداماتی که دولت انجام می‌دهد اضافه شود.
لازم به ذکر است ششمین کنفرانس تاریخ روابط خارجی با عنوان «دو سده مذاکره در تاریخ دیپلماسی ایران؛ قواعد، دستاورد‌ها و ابتکارات ایرانی» عصر دوشنبه با سخنرانی حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه و حضور برخی دیپلمات‌ها و تاریخ‌نگاران عرصه دیپلماسی در مرکز مطالعات سیاسی و بین المللی وزارت امور خارجه برگزار شد.
منبع: ایرنا
