این دست ساز ها متعلق به قرن دوازده تا سیزدهم میلادی هستند که توسط پارسی زبان ها ساخته شده و در موزه متروپولیتن نیویورک و موزه اَشمولین آکسفورد نگهداری می شوند
وقایع روز ـ دست ساز های کهن ایرانی ، در این مطلب به برخی از آثار هنری ابرانی های باستان می پردازیم . تنگ مفرغی سلجوقی ،این تُنگ به زیبایی تزئین شده است و هیچ فضای خالی روی سطح آن وجود ندارد. نوشته ها با نقره منبت کاری شده اند. محیط بدنه‌ی تُنگ به ۱۲ قسمت به نشانه ۱۲ برج فلکی تقسیم شده و روی هریک از آنها شکل نماد مرتبط با آن ماه نقش شده است.تزیین گردنه عبارت است از کتیبه ای به خط نسخ که انتهای حروف آن به شکل سر انسان درآمده‌است.از جمله نقوش منبت‌کاری شده روی این تنگ می‌توان از هارپی(موجودی نیمه پرنده-نیمه انسان)، پرندگان، شیرها ، چهار پایان، عقاب هایی که به اردک ها حمله می کنند و ماهی‌ها نام برد. علاوه بر این‌ها در فضاهای خالی گردن و بدنه‌ی تُنگ، شاخه‌ها و پیچک‌هایی که به سر حیوانات ختم می‌شوند (درخت سخنگو یا واق واق) نیز به چشم می‌خورد.
تنگ مفرغی سلجوقی
محل ساخت : ایران یا افغانستان (خراسان یا هرات)
سال ساخت : اواخر قرن ۱۲ میلادی
تکنیک : مفرغ ، حکاکی برجسته و منبت کاری با نقره و یک ترکیب سیاه
ابعاد: ارتفاع ۴۰ و قطر ۱۹.۱ سانتیمتر
محل نگهداری : موزه متروپولیتن ، نیویورک
سال ساخت : اواخر قرن ۱۲ میلادی
تکنیک : مفرغ ، حکاکی برجسته و منبت کاری با نقره و یک ترکیب سیاه
ابعاد: ارتفاع ۴۰ و قطر ۱۹.۱ سانتیمتر
محل نگهداری : موزه متروپولیتن ، نیویورک
نوشته روی گردن تُنگ :
العز والاقبال والدولة والبقا دائم لصاحبه
عزت ، سعادت ، سلطه و زندگی همیشگی برای صاحب
العز والاقبال والدولة والبقا دائم لصاحبه
عزت ، سعادت ، سلطه و زندگی همیشگی برای صاحب
کوزه سرامیکی با نقوش هارپی و اسفینکس:
این کوزه شاهکار پیچیده سفالگری است که با الهام از ظرفهای فلزی ساخته شده است.پوسته بیرونی تراشیده و سوراخ شده و محفظه محکم داخلی را احاطه کرده است.تزئینات شامل هارپی ها (پرنده با سرِ زن)، اسفینکس ها(ابوالهول) ، چهارپایان و پیچک هستند که ابتدا به رنگ سیاه و آبی کبالت نقاشی شده و سپس کل کوزه با لعاب فیروزه‌ای شفاف پوشانده شده‌است.
محل ساخت : ایران (کاشان)سال ساخت : 1216-1215 میلادی
تکنیک : سرامیک خمیر سنگی ، نقاشی زیرلعابی ، لعاب‌کاری با فیروزه شفاف
ابعاد: ارتفاع ۲۰.۸ و قطر ۱۶.۸ سانتیمتر
محل نگهداری : موزه متروپولیتن ، نیویورک
تکنیک : سرامیک خمیر سنگی ، نقاشی زیرلعابی ، لعاب‌کاری با فیروزه شفاف
ابعاد: ارتفاع ۲۰.۸ و قطر ۱۶.۸ سانتیمتر
محل نگهداری : موزه متروپولیتن ، نیویورک
اطراف لبه‌ی کوزه ، یک رباعی از رکن‌الدین قمی نوشته شده است :
بی تو همان سر زده ام فارغ باش
همواره بهم بر زده ام فارغ باش
دست از تو به‌مهر دیگری از سر تو
بیزار شدم گر زده‌ام فارغ باش
در پایین کوزه نیز یک رباعی از شاعری ناشناس و سال ساخت کوزه به عربی نقش شده است:
دل باز ستانم وز محنت رستم
یک لحظه چو در پیش رخش بنشستم
جان نیز چو دل در سر زلفش بستم
تُنگ با فرم سر انسان :
محل ساخت : ایران (احتمالاً کاشان)
سال ساخت : نیمه اول قرن سیزدهم میلادی
تکنیک : سرامیک (فریت) و نقاشی با لعاب زرین فام و آبی‌رنگ روی لعاب سفید مات
ابعاد : ارتفاع ۲۲ و قطر ۱۳/۵ سانتیمتر
محل نگهداری : موزه اَشمولین آکسفورد، انگلستان
سال ساخت : نیمه اول قرن سیزدهم میلادی
تکنیک : سرامیک (فریت) و نقاشی با لعاب زرین فام و آبی‌رنگ روی لعاب سفید مات
ابعاد : ارتفاع ۲۲ و قطر ۱۳/۵ سانتیمتر
محل نگهداری : موزه اَشمولین آکسفورد، انگلستان
