چند حدیث در باب شوخ‌طبعی و طنز

وقایع روزـ سرویس طنز؛

چنین گفت خرم دلی رهنمای          که شادی گزین زین سپنجی سرای
سراینده باش و فزاینده باش             شب و روز بارامش و خنده باش[1]

خنده، شوخی و شادمانی، از ویژگی های نیک انسان هاست که از گستره احساسات آنان دست چین می شود، و نشان از نشاط روحی آنان دارد و موجب شکیبایی و بردباری آدمی می شود.
شوخی های شایسته و شادی های نشاط انگیز در ارتباط های فردی و اجتماعی، زمینه ساز گفت و گوهای سالم، و نشست و برخاست های فرح بار است تا در مرحله های گوناگون زندگی، حیاتی همراه با سلامت و سعادت پدید آید و مسیر زندگی به دور از غبار غم و تیرگی اندوه طی شود.

آیین آسمانی اسلام که دینی کامل و جامع است، با توجه به نیازهای انسان و زمینه های کمال و تکامل او در جلوه های گوناگون، به شادی و مزاح توجه کرده است.

امام صادق (علیه السلام) فرمودند: ایّما مسلم لقی مسلماً فسَرَّه سرَّه الله عز و جل: «هر مسلمانی که مسلمان دیگری را ببیند و او را شاد کند، خداوند متعالی نیز او را شاد خواهد ساخت».

از سوی دیگر، معصومان (علیهم السلام) خود اهل شوخی و مزاح بودند و دیگران را نیز به آن فرامی خواندند. پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) فرمودند: المؤمن دعب لعب: «انسان مؤمن، شوخ طبع و اهل بازی و سرگرمی است».
امام صادق (علیه السلام) نیز از یونس بن شیبانی پرسیدند: «شوخی شما اصحاب با یکدیگر چقدر است؟» یونس پاسخ داد: «اندک است». امام فرمودند: فلا تفعلوا، فان المداعبه من حسن الخلق و انک لتدخل بها السرور على اخیک؛ و لقد کان رسول الله (صلی الله علیه و آله) یداعب الرجل یرید ان یسره؛ این گونه نباشید [بلکه به اندازه متعادل، مزاح و شوخی کنید]. بدانید که شوخی کردن بخشی از حسن خلق است. همانا بدین وسیله، قلب برادر دینی ات را شاد می سازی. پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) نیز به منظور خشنود کردن دیگری، با او مزاح می کردند.

منبع: کتاب «خانواده + عشق * اخلاق (اخلاق همسران)» به نقل از راسخون

همچنین امام محمدباقر عليه السلام فرموده اند:

إِنَّ اللّه عَزَّوَجَلَّ يُحِبُّ المُداعِبَ فِى الجَماعَةِ بِلا رَفَثٍ؛

خداوند عزوجل دوست دارد كسى را كه در ميان جمع شوخى كند، به شرط آن‌كه ناسزا نگويد.

منبع:
(اصول كافى. ج۲. ص۶۶۳. ح۴)

[1] فردوسی