ارز نیمایی چیست و چه مزایایی دارد؟

وقایع روز ـ سرویس اقتصادی؛

قبل از آشنایی با ارز نیمایی شاید نیاز باشد تا با مفهوم ارز و تاثیر آن در اقتصاد کشور آشنا شویم. ارز کلمه‌ای است که از زمان اولین خرید و فروش‌های خارج از مرزهای یک کشور به وجود آمد؛ در واقع ارز یعنی پول‌هایی که از خارج از مرز یک کشور وارد آن می‌شود.

برای ارز همیشه نرخی تعیین می‌شود که این نرخ همان میزان پولی است که براساس واحد پولی ملی ان کشور باید پرداخت شود تا پول کشوری دیگر خریداری شود.

پس با این توضیحات ارائه شده متوجه می‌شویم که ارز نیز مانند بسیاری از محصولات برای خود بازاری دارد که در آن خرید و فروش می‌شود؛ بنابراین بعضی این ارز را عرضه و بعضی تقاضا می‌کنند که نوسان این بازار بر روی قیمت‌ها تاثیر می‌گذارد.

بسیاری از موارد در سیاست‌های اقتصادی یک کشور می‌تواند بر روی نرخ ارز تاثیر بگذارد که چند مورد از این سیاست‌ها عملکردهای نظامی، روابط خارجی،‌ و سرمایه‌گذاری‌ها را شامل می‌شود.

بنابراین روند نظام ارزی هر کشور می‌تواند با کشورهای دیگر متفاوت باشد؛ اما ما دو نظام ارزی رایج و مهم در جهان داریم که نظام‌های ارزی ثابت و شناور هستند.

در نظام ارزی ثابت بانک مرکزی نقش بسیار فعال و مهمی دارد و طی این نقش نرخ ارز معینی را تعیین می‌کند و در هر زمانی که نرخ ارز در داخل کشور بیش از آن نرخ ارز معین شود وارد عمل می‌شود. در واقع بانک مرکزی ذخایر خود را به بازار تزریق می‌کند تا نرخ ارز را ثابت نگاه دارد.

 در نظام ارزی شناور بازار عرضه و تقاضای داخلی است که نرخ ارز را تعیین می‌کند و هیچ سازمان و مقام مالی وارد عمل نمی‌شود.

نظام ارزی ایران

ایران از ان دسته کشورهایی است که نظام ارزی ثابت ندارد و با نظام چند نرخی ارز پیش می‌رود. در ایران ما نرخ ارز دولتی و نرخ ارز آزاد را داریم که اگر تفاوت بین این دو بسیار زیاد باشد می‌تواند آسیب‌های زیادی را بازار و افراد وارد کند.

ارز دولتی نوع ارزی است که دولت آن را فقط در مواردی خاص که خود تعیین می‌کند مصرف می‌کند. در واقع ارز دولتی نرخ بسیار پایینی را نسبت به ارز آزاد دارد. در ایران ارز دولتی صرف واردات محصولاتی همچون دارو یا هزینه سفرهای خارجی دیپلمات‌های دولتی می‌شود.

در ایران کم‌کم فاصله بین نرخ ارز دولتی و ارز آزاد بسیار زیاد شد و همین موضوع باعث شد تا دولت به فکر راهکاری برای یکپارچه کردن این بازار باشد؛ چراکه این فاصله باعث ایجاد آسیب‌های زیادی برای واردکنندگان و صادرکنندگان شده بود.

دولت ایران در همین راستا در سال ۱۳۹۷ از سامانه‌ای رونمایی کرد که نام آن سامانه نیمایی بود. سامانه نیمایی به وجود آمد تا از قاچاق سرمایه‌ّهای داخلی جلوگیری کند و تا حد زیادی بتواند فاصله بین ارز دولتی و آزاد را کم کند.

«نظام یکپارچه معاملات ارزی» هدف دولت ایران بود که مخفف این کلمات، کلمه نیما را به دست داد.

تعریف سامانه نیما

سامانه نیما همانطور که از نامش پیدا است فضایی آنلاین برای معاملات مربوط به ارز است؛‌ در واقع این سامانه بازاری بزرگ برای خرید و فروش ارز است که در آن عرضه‌کنندگان و خریدارن باهم حضور دارند.

سامانه نیما یک واسطه است که بین خریداران و فروشندگان با ایجاد فضایی امن قرار دارد.

چگونگی کارکرد سامانه نیمایی

برای استفاده از سامانه نیمایی به عنوان درخواست کننده ارز باید در سایت https://www.ntsw.ir وارد شوید. در این سایت شما می‌توانید درخواست ارزی خود را وارد کنید و منتظر پاسخ باشید.

از طرفی دیگر ما صراف‌های بانکی و تضامنی داریم که در سایت  https://www.sanarate.ir  سامانه سنا ثبت‌نام می‌کنند و معمالات ارزی خود را در آن انجام می‌دهند.

سامانه نیمایی به عنوان واسطه این دو طرف را به هم متصل می‌کند و صراف‌ها به صورت آنلاین تقاضاها را می‌بینند و برای تامین آن‌‌ها اقدام ‌می‌کنند. در این روش بدون مراجعه حضوری و به صورت رایگان عرضه و تقاضای ارز به هم متصل می‌شوند.

بنابراین با توضیحاتی که ارائه شد افرادی که در این سامانه فعالیت می‌کنند واردکنندگان یا همان متقاضیان و صادرکنندگان یا همان عرضه‌کنندگان ارز هستند؛ البته یک طرف معامله نیز صرافان و بانک‌ها هستند که در نهایت سیاستگذاران اقتصادی با استفاده از بررسی فضای این افراد در سامانه، پیش‌بینی‌ها و اقدامات لازم را در حوزه اقتصادی انجام می‌دهند.

سامانه نیمایی چه خدماتی را ارائه می‌دهد؟

سامانه نیمایی در ابتدای کار فقط برای خرید و فروش برخی از ارزها خدمات ارائه می‌داد اما امروز سامانه نیمایی خدمات کاملتری دارد؛ سامانه نیمایی برای خرید و فروش بات تایلند، وون کره جنوبی و ین ژاپن خدماتی ارائه نمی‌دهد اما تمام ارزهای دیگر قابل معامله هستند.

مزیت‌های سامانه نیمایی چیست؟

اولین مزیتی که سامانه نیمایی دارد امنیت بالای آن است که باعث می‌شود خریداران و فروشندگان به‌راحتی و با خیال راحت معامله انجام دهند.

مزیت بعدی سامانه نیما این است که تاجران و بازرگانان به‌راحتی می‌توانند به تعداد زیادی از صرافان بانکی دسترسی داشته باشند. این دسترسی آسان و حضور تعداد زیادی از صرافان باعث شده است که فضای کاری صرافان نیز پیشرفت کند و آن‌ها با هم رقابت کنند.

سامانه نیمایی مزیت دیگری نیز دارد که شامل جامعیت تعلق آن می‌شود. ارز نیمایی در واقع ایجاد شد تا شکاف بین ارز دولتی و آزاد را کم کند و در واقع به تجار و بازارگانان خدمات‌رسانی می‌کرد؛ اما کم کم برای کوچکتر کردن این شکاف سامانه نیمایی در اختیار ارزهای دانشجویی و خریدهای دارویی نیز قرار گرفت.

با وجود تمام این مزیت‌ها شاید مهم‌ترین مزیت این سامانه فعالیت راحت آن حتی در زمان تحریم‌ها محسوب می‌شود. در حقیقت در سامانه نیمایی صراف‌ها می‌توانند با مجوز و بی‌واسطه ارز را از خارج از ایران تامین کنند.

به‌عنوان آخرین مورد از ویژگی‌های موثر سامانه نیمایی باید به شفافیت آن اشاره کنیم. یکی از دلایلی که دولت نیاز ایحاد سامانه نیمایی را احساس کرد خروج حجم زیادی از سرمایه‌های ملی در سال ۹۶ بود؛ اما با وجور سامانه نیمایی معاملات به صورت شفاف ثبت می‌شوند و در دسترس هستند.

از طرفی می‌توان صادرات و واردات را به درستی و آسانی تحلیل کرد که از نظر اقتصادی بسیار مهم هستند.