پایگاه خبری - تحلیلی وقایع روز

اهمیت اوقات شرعی برای مسلمانان

یکی از مهم‌ترین اعمالی که در دین اسلام به انجام آن بسیار تاکید شده است نماز است. هم‌چنین با بررسی دقیق‌تر در آیات، روایات و سخنان معصومین، می‌توان به اهمیت خواندن نماز در اول وقت پی برد. از این‌رو تمامی مسلمانان برای انجام فریضه نماز، توجه ویژه‌ای به اوقات شرعی دارند. در ادامه این مقاله با اوقات شرعی و نحوه‌ی محاسبه آن آشنا خواهید شد.

اوقات شرعی چیست؟

اوقات شرعی مجموعه‌ای از زمان‌های دقیق و محاسبه‌شده‌ای در 24 ساعت شبانه‌روز است که بر اساس معیارهای طبیعی مانند طلوع و غروب خورشید و موقعیت دقیق قرارگیری خورشید در آسمان، به صورت روزانه محاسبه می‌شود. در دین اسلام دستور به خواندن نمازهای یومیه در بازه‌ی اوقات شرعی داده شده است. در نتیجه اوقات شرعی شامل: وقت نماز صبح، طلوع خورشید، وقت نماز ظهر، وقت نماز عصر، غروب خورشید، وقت نماز مغرب، وقت نماز عصر و نیمه شب شرعی می‌باشد.

تشخیص اوقات شرعی

اذان صبح: تعیین زمان اذان صبح با توجه به مشاهده اولین روشنایی در آسمان صورت می‌گیرد که فرمول محاسبه آن زاویه 17.7 درجه خورشید زیر افق می‌باشد.
طلوع آفتاب: زمانی که لبه‌ی بالای قرص خورشید از زیر افق شرقی بیرون بیاید و قابل نشاهده باشد را زمان طلوع آفتاب می‌گویند.
اذان ظهر: زمانیکه خورشید در میانه آسمان قرار میگیرد، بیشترین ارتفاع را در آسمان دارد و به طور مستقیم میتابد. در این موقعیت سایه افراد به کمترین میزان ممکن می‌رسد .
اذان عصر: حدود 4 ساعت پس از ظهر را وقت شرعی عصر می‌نامند .
غروب آفتاب: زمان ناپدید شدن قرص آفتاب از افق غربی .
اذان مغرب: به فاصله کمی بعد از غروب خورشید وقت شرعی مغرب است. زمانی که قرمزی آفتاب به بالای سر برسد و یا از آن بگذرد.
اذان عشا: پس از مغرب و قبل از نیمه‌شب هنگامی که یک سوم از شب گذشته باشد.
نیمه شب شرعی: میانگین فاصله زمانی بین اذان مغرب و اذان صبح فردا.

روش محاسبه اوقات شرعی

همان‌طور که گفته شد تعیین اوقات شرعی نیاز به مشاهده موقعیت قرارگیری خورشید در آسمان است. بنابراین برای محاسبه آن باید از تکنولوژی‌های روز، علم نجوم و برخی فرمول‌های ریاضی استفاده کرد.

احکام اوقات شرعی

در دین اسلام برای هر عمل و فریضه‌ای، احکام مخصوصی در نظر گرفته شده است. برای اوقات شرعی نیز به دلیل ارتباط آن با فریضه واجب نماز احکامی توسط فقها مطرح شده که از مهم‌ترین آن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
اطمینان یافتن از اوقات شرعی
خود انسان توانایی تشخیص زمان ورود به اوقات شرعی را داشته باشد و از آن اطمینان داشته باشد.
رسانه‌ای گروهی، قابل اطمینان و قابل تایید اوقات شرعی را معین کنند.
دو نفر عادل و قابل اطمینان اوقات شرعی را معین کنند.
موذن مورد اطمینان و وقت‌شناس اذان بگوید.
برای تشخیص اوقات شرعی هر منطقه باید همان افق محل در نظر گرفته شود.

معرفی چند نرم‌افزار و ابزار برای دسترسی سریع‌تر به اوقات شرعی

همه افراد برای انجام کارهای خود نیاز به داشتن برنامه ای دقیق و منظم هستند، در همین راستا نیز داشتن یک برنامه همچون تقویم می تواند این مشکل را برطرف کند. در همین راستا در این مقاله به معرفی و بررسی چندین برنامه و نرم افزار برای برنامه ریزی دقیق تر می پردازیم.
1) تقویم اذان گو باد صبا: این برنامه به شما کمک می کند تا به خوبی در مورد زمان برنامه ریزی داشته باشید. طراحی برنامه از نظر گرافیکی بسیار هوشمندانه بوده که زیبایی بیشتری به این تقویم بخشیده است. از دیگر امکانات این برنامه، فونت مناسب و خوانا به همراه تغییر سایز است. در اجرای برنامه چه در نمای عمودی و چه در نمای افقی هیچ مشکلی ایجاد نمی شود. از دیگر مزایای این برنامه، اندرویدی بودن آن است که به صورت دقیق پیاده سازی شده است. در ضمن چیدمان این اپلیکیشن چنان منظم و دقیق بوده که به راحتی می توان به تمام برنامه های آن دسترسی داشت. تنها عیب این برنامه این است که اصل راست به چپ بودن آن رعایت نشده است. در این برنامه دسترسی راحت و سریع برای جا به جایی بین قسمت های مختلف آن فراهم شده و کاربران می توانند به راحتی به همه قسمت های آن بدون هیچ مشکلی دسترسی داشته باشند.
کاربردهای برنامه تقویم باد صبا چیست: با نصب این برنامه بر روی گوشی های اندرویدی می توان به راحتی تاریخ دقیق شمسی، قمری و میلادی را متوجه شد. در انتهای صفحه نیز اوقات شرعی به صورت دقیق مشخص شده است که می توان با محل دقیق سکونت آن را تعیین کرد. از دیگر کاربردهای جالب این اپلیکیشن می توان به پخش صدای ربنا و اذان اشاره کرد که می توان موذن را نیز به صورت دقیق مشخص کرد. البته تمامی این تنظیمات را می توان به صورت دستی مشخص کرد. از دیگر تنظیمات که می توان به صورت دستی آن را مشخص کرد، تنظیم ساعت تابستانه، تعیین تاریخ قمری و تغییر بلندی صدا برای پخش صدای اذان است. به علاوه می توان بر روی هر یک از اعداد تقویم، کلیک کرده و مناسبت های آن روز را مشاهده کرد. به علاوه می توان با کلیک بر روی آیکون فولدر، مواردی از جمله اعمال، آداب و ادعیه و اوقات شرعی روز را دید. در این قسمت قابلیت یادداشت برای روزهای مشخص نیز وجود دارد که می توان برای برنامه ریزی از آن استفاده کرد. در ادامه این نکته را باید متذکر شد که با یادداشت کردن در این برنامه، یک آیکون کوچک در برنامه تقویم مشخص می شود. از دیگر قابلیت های این برنامه، تبدیل تاریخ شمسی به قمری و میلادی است که به صورت دقیق عمل می کند. می توانید برای دسترسی بهتر از تمامی امکانات این برنامه، قسمت راهنمای برنامه را به صورت کامل مطالعه کنید. از دیگر امکانات این برنامه می توان به تعیین دقیق زمان و تاریخ اشاره کرد که علاوه بر آن می توان از اوقات شرعی و فاصله زمانی بین هر یک از آن ها نیز اشاره کرد.
2) تقویم اذان گوی اسلام تولز: این نوع از تقویم قابلیت نصب بر روی گوشی های اندرویدی را داشته و به همین خاطر می توان به راحتی به برنامه ریزی روز خود پرداخت. از دیگر قابلیت های این نوع برنامه می توان به ذکر ایام هفته، اوقات شرعی، تقویم پیشرفته، کتابخانه و احادیث چهارده معصوم اشاره کرد. البته به غیر از این قابلیت ها، تقویم اذان گوی اسلام تولز دارای امکاناتی همچون یادداشت های پیشرفته و امن، اذان گو و هشدار قبل از اوقات شرعی و پیشرفته با امکان سایلنت گوشی، تسبیح زیبا با قابلیت های کاربردی، ویجت های گوناگون، مبدل تاریخ و منوی سریع و دیگر امکانات است.

اوقات شرعی در دیگر کشورها

از آنجایی که در دین اسلام بر مبنای تعیین زمان، ملزم به برآوردن یک سری فرایض دینی هستیم، بنابراین دانستن اوقات شرعی مهم است. مهم ترین آنها تعیین اوقات شرعی روزانه است که زمان به جای آوردن نمازهای یومیه است. بنابراین یکی از مسائلی که افراد در به جای آوردن مسائل دینی دارند، تعیین اوقات شرعی است. این مساله در کشورهای اسلامی با توجه به مطالب فراوانی که قرار داده شده است، کاملا مشخص است. اما در دیگر کشورهای غیر اسلامی همچون آلمان و اروپا یک مساله جدی بوده و در این زمینه نیز تحقیقات بسیاری انجام شده است. در همین راستا مرکز اسلامی هامبورگ اقدام به اجرای یک سری برنامه هایی در این زمینه کرده است. با ارائه یک سری جداول دقیق زمان بندی شده موجب برطرف شدن اختلافات مابین مسلمانان شده است. البته باید این نکته را بیان کرد که مناطقی که دارای اختلافات جغرافیایی هستند، بنابراین اوقات شرعی آن ها نیز با یکدیگر اختلاف بسیاری دارد. یکی از این مناطق، کشورهای ناحیه اروپای شمالی است که منطقه قطب نزدیک تر است. دلیلی که باعث می شود که تعیین افق این مناطق با دیگر مناطق متفاوت باشد، پدیده ای به نام افق شب است. در اثر این پدیده، بعد از غروب خورشید بازهم نور وجود داشته و روشنایی آسمان نیز در طول شب نیز ادامه دارد. به همین دلیل تعیین زمان اذان صبح بسیار سخت می شود. به همین دلیل امکان دقیق وقت شرعی وجود ندارد. بنابراین موجب بروز مشکلات و تفاوت های بسیاری در بین مراکز مختلف اسلامی حتی مراکز شیعه آلمان می شود. در همین راستا مرکز اسلامی هامبورگ، با تحقیقات بسیار در این زمینه و سفر به کشور آلمان توانسته است بسیاری از این اختلافات را برطرف کند و از بین ببرد. البته در این میان یک سری نرم افزارهایی برنامه ریزی شده اند که می توان با استفاده از آنها به راحتی اوقات شرع را تعیین کرد.