آموزش جهت چرخش الکتروموتور تک فاز و یا سه فاز

ممکن است این سوال شما هم باشد و بارها در موقعیتی قرار گرفته باشید که نیاز به تغییر جهت چرخش الکتروموتور خود داشته باشید، همانطور که می‌دانید الکتروموتور یکی از پرکاربردترین و مهمترین دستگاه‌‌ها در صنایع مختلف است، بنابراین کوچکترین اشتباهی در نحوه‌ی تغییر چرخش الکتروموتور ممکن است منجر به آسیب دیدن موتور و سوختن آن شود،  بنابراین در این مقاله روش‌های درست تغییر جهت چرخش الکتروموتور را مورد بررسی قرار می‌دهیم. اما قبل از رفتن به سراغ روش‌های تغییر جهت، خوب است بدانیم تغییر جهت الکتروموتور در کجا و کدام صنایع کاربرد دارد. که در ادامه به بررسی آن‌ها میپردازیم.

تغییر جهت چرخش موتور کجا استفاده می‌شود؟

راستگرد چپگرد موتور در بسیاری از صنایع، از جمله ماشین آلات صنعتی، مانند نوار نقاله‌ها، آسانسور و بالابرها، تجهیزات خانگی و وسایل نقلیه کاربرد دارد.

• ماشین‌آلات صنعتی: در بسیاری از ماشین‌آلات صنعتی، مانند تسمه نقاله‌ها، بالابرها و آسانسور، نیاز به تغییر جهت حرکت وجود دارد. برای این کار، از موتورهای راستگرد چپگرد استفاده می‌شود.
• تجهیزات خانگی: در برخی از تجهیزات خانگی، مانند میکسر و آسیاب، نیاز به تغییر جهت حرکت وجود دارد. برای این کار، از موتورهای راستگرد چپگرد استفاده می‌شود.
• وسایل نقلیه: در برخی از وسایل نقلیه، مانند خودروهای لوکس و خودروهای مسابقه‌ای، نیاز به تغییر جهت حرکت موتور وجود دارد. برای این کار، از موتورهای راستگرد چپگرد استفاده می‌شود.

در ادامه، به برخی از کاربردهای خاص راستگرد چپگرد موتور اشاره می‌کنیم:

• آسانسور: در آسانسور، موتور مسئول حرکت کابین است. برای اینکه کابین بتواند به صورت رفت و برگشتی حرکت کند، باید موتور آن قابلیت راستگرد چپگرد داشته باشد.
• ماشین لباسشویی: در ماشین لباسشویی، موتور مسئول چرخش دیگ است. برای اینکه دیگ بتواند در دو جهت چرخش کند، باید موتور آن قابلیت راستگرد چپگرد داشته باشد.
• برش چوب: در دستگاه برش چوب، موتور مسئول حرکت تیغه است. برای اینکه تیغه بتواند در دو جهت حرکت کند، باید موتور آن قابلیت راستگرد چپگرد داشته باشد.

در مجموع، راستگرد چپگرد موتور یک عملکرد مهم است که در بسیاری از صنایع مورد نیاز است. با استفاده از راستگرد و چپگرد کردن جهت چرخش شفت موتور، می‌توان جهت حرکت دستگاه یا وسیله را به راحتی تغییر داد. پیش از بررسی نحوه‌ی تغییر جهت چرخش در موتورهای تک فاز و سه فاز، ممکن است شما به دنبال خرید یا سایت فروش الکتروموتور  باشید. برای این منظور، می‌توانید به سایت کالا صنعتی مراجعه کنید.

تغییر جهت چرخش الکتروموتور تک فاز

جهت چرخش الکتروموتور با تغییر جهت جریان در یکی از سیم پیچ‌های آن تغییر می‌کند. در الکتروموتورهای تک فاز، این سیم پیچ معمولاً سیم پیچ کمکی است. بنابراین، برای تغییر جهت چرخش موتور تکفاز، کافی است جای فاز و نول دوسر سیم پیچ کمکی را عوض کنیم. اما برای پیدا کردن سیم پیچ کمکی می‌توان از 2 روش‌‌ زیر استفاده کرد.

تشخیص سیم پیچ اصلی از کمکی موتورهای تکفاز با مولتی متر

همانطور که می‌دانید موتورهای تکفاز، موتورهایی هستند که با برق تک فاز کار می‌کنند. این موتورها معمولاً از دو سیم پیچ تشکیل شده‌اند: سیم پیچ اصلی و سیم پیچ کمکی. سیم پیچ اصلی وظیفه تولید نیروی گشتاور را بر عهده دارد و سیم پیچ کمکی وظیفه ایجاد اختلاف فاز بین دو سیم پیچ را بر عهده دارد.

برای تشخیص سیم پیچ اصلی از کمکی، می توان از مولتی متر استفاده کرد. این کار به دو صورت انجام می شود:

• روش اول

در صورتی که از تخته کلم موتور چهار سیم بیرون باشد، دو سیمی که بهم راه می‌دهند و مقاومت آنها بیشتر است سیم پیچ کمکی و دو سیم دیگر که مقاومتش کمتر است سیم پیچ اصلی است. برای انجام این کار، ابتدا مولتی متر را در حالت اندازه گیری مقاومت قرار دهید. سپس، دو سیمی که بهم راه می‌دهند را به دو سر پراب‌های مولتی متر وصل کنید. مقاومت اندازه گیری شده باید بیشتر از مقاومت دو سیم دیگر باشد. در این صورت، دو سیمی که مقاومتش بیشتر است سیم پیچ کمکی و دو سیم دیگر سیم پیچ اصلی هستند.

• روش دوم

در صورتی که از سر تخته کلم موتور سه سیم بیرون باشد، یک سیم سر مشترک سیم پیچ کمکی و اصلی است. دو سیم دیگر که بهم راه نمی دهند سرهای دیگر سیم پیچ اصلی یا کمکی هستند. برای انجام این کار، ابتدا مولتی متر را در حالت اندازه گیری مقاومت قرار دهید. سپس، یکی از سیم‌های سر مشترک را به یک سر پراب‌های مولتی متر وصل کنید. و هر یک از دو سیم دیگر را به نوبت به سر دیگر پراب‌های مولتی متر وصل کنید. در این صورت، سیمی که مقاومت بیشتری دارد سیم پیچ کمکی و سیمی که مقاومت کمتری دارد سیم پیچ اصلی است.

به طور خلاصه، مراحل تشخیص سیم پیچ اصلی از کمکی با مولتی متر به صورت مرحله به مرحله توضیح داده شده است:

1. مولتی متر را در حالت اندازه گیری مقاومت قرار دهید.
2. در صورتی که از تخته کلم موتور چهار سیم بیرون باشد، دو سیمی که بهم راه می دهند را به دو سر پراب های مولتی متر وصل کنید.
3. در صورتی که از سر تخته کلم موتور سه سیم بیرون باشد، یکی از سیم‌های سر مشترک را به یک سر پراب های مولتی متر وصل کنید. سپس، هر یک از دو سیم دیگر را به نوبت به سر دیگر پراب های مولتی متر وصل کنید.
4. مقاومت اندازه گیری شده را با یکدیگر مقایسه کنید.
5. سیمی که مقاومت بیشتری دارد سیم پیچ کمکی و سیمی که مقاومت کمتری دارد سیم پیچ اصلی است.

نکات

• در صورتی که سیم پیچ ها سالم باشند، مقاومت آنها بین چند اهم تا چند صد اهم خواهد بود.
• در صورتی که سیم پیچ ها سوخته باشند، مقاومت آنها بسیار کم خواهد بود.
• در صورتی که سیم پیچ ها دچار اتصال کوتاه شده باشند، مقاومت آنها صفر خواهد بود.

با توجه به این نکات، میتوان با استفاده از مولتی متر به راحتی سیم پیچ اصلی از کمکی موتورهای تکفاز را تشخیص داد.

خب بریم سراغ مراحل تغییر جهت چرخش الکتروموتور تک فاز که به صورت زیر است:

1. موتور را از برق جدا کنید.
2. سیم پیچ کمکی را پیدا کنید. این سیم پیچ معمولاً با رنگ متفاوتی از سیم پیچ اصلی مشخص شده است.
3. جای فاز و نول دو سر سیم پیچ کمکی را عوض کنید.
4. موتور را به برق وصل کنید، مشاهده می‌کنید که جهت چرخش الکتروموتور تغییر کرده است.

تغییر جهت چرخش الکتروموتور سه فاز

در الکتروموتورهای سه فاز، هر سه سیم پیچ، اصلی هستند و جهت جریان در هر یک از آنها می‌تواند به صورت مستقل تغییر کند. بنابراین، برای تغییر جهت چرخش موتور سه فاز، کافی است جای فاز در دو سیم پیچ را عوض کنید. برای این کار لازم است مراحل زیر را طی کنید.

1. موتور را از برق جدا کنید.
2. جای دو فاز از سه فاز روی تخته کلم را عوض کنید.
3. موتور را به برق وصل کنید.

توجه داشته باشید که تغییر جهت چرخش موتور می‌تواند باعث ایجاد تنش‌های مکانیکی در موتور شود. بنابراین، بهتر است این کار را با احتیاط انجام دهید.

در اینجا چند نکته برای تغییر جهت چرخش الکتروموتور آورده شده است:

• قبل از شروع کار، مطمئن شوید که موتور از برق جدا شده است.
• برای جلوگیری از اشتباه، قبل از شروع کار، سیم پیچ‌ها را به دقت بررسی کنید.
• اگر مطمئن نیستید که سیم پیچ‌ها را به درستی عوض کرده‌اید، از یک متخصص برق کمک بگیرید.

امیدواریم این مطلب، اطلاعات مفیدی در مورد تغییر جهت چرخش در موتورهای تک فاز و سه فاز در اختیار شما قرار داده باشد. در این مطلب، با نحوه تغییر جهت چرخش در موتورهای تک فاز و سه فاز آشنا شدیم. با استفاده از روش‌های ذکر شده در این مطلب، می‌توانید به راحتی جهت چرخش موتور خود را تغییر دهید. اگر قصد خرید یا فروش موتور الکتریکی دارید، پیشنهاد می‌کنیم به سایت کالا صنعتی مراجعه کنید. در این سایت، انواع موتور تک فاز کالاصنعتی و موتور سه فاز کالاصنعتی با قیمت‌های مناسب عرضه می‌شود.