رئیس مرکز مدیریت آمار و فناوری اطلاعات وزارت بهداشت با تشریح آخرین وضعیت اجرای پرونده الکترونیک سلامت، در عین حال درباره بیمارستان‌های خصوصی به عنوان یکی از منابع ثبت اطلاعات این پرونده، گفت: پیش از ابلاغ برنامه پنج ساله هفتم توسعه، اطلاعات بیمارستان‌های بخش خصوصی باید به وزارت بهداشت ارائه شود، در صورت ارائه ندادن اطلاعات، درجه بیمارستان‌ها در اعتباربخشی کاهش می‌یابد.
رضا مظهری در گفت‌وگو با خبرنگاران درباره آخرین وضعیت اجرای پرونده الکترونیک سلامت گفت: تصور می‌شود پرونده الکترونیک سلامت، یک محصول صفر تا صدی است؛ چنین دیدگاهی وجود دارد اما باید گفت پرونده الکترونیک سلامت، اطلاعات جزئی تا اطلاعات بسیار مهم را شامل می‌شود.
هر کد ملی یک پرونده الکترونیک سلامت
وی با بیان اینکه به طور تقریبی تمام شهروندان ایرانی پرونده الکترونیک سلامت دارند، خاطرنشان کرد: تمام شهروندان ایرانی، واکسن کووید ۱۹ را حداقل برای یک نوبت دریافت‌کرده‌اند؛ بنابراین اطلاعات آنها در پایگاه ملی سلامت ثبت شده است. نه تنها اطلاعات مربوط به واکسن کووید ۱۹ بلکه اطلاعات شهروندان ایرانی که در روستاها زندگی می‌کنند در پایگاه ملی سلامت ثبت است. بهورزانی که در خانه‌های بهداشتی روستاها مشغول به خدمت‌رسانی هستند، می‌بایست اطلاعات اهالی هر روستا را به صورت فرد به فرد در پایگاه ملی سلامت ثبت کنند و پرونده سلامت هر فرد را تشکیل دهند. بنابراین می‌توان گفت اطلاعات ثبت‌شده ساکنان روستاها، فراتر از یک واکسن است.
رئیس مرکز مدیریت آمار و فناوری اطلاعات وزارت بهداشت درباره صدور پرونده الکترونیک سلامت برای ساکنین شهرها نیز توضیح داد: افرادی که برای دریافت خدمات سلامت به مراکز درمانی مراجعه کرده‌اند و خدمات مختلفی مانند پایش رشد کودک، تزریق واکسن کودکان و خدمات زنان باردار را دریافت کرده‌اند، پرونده سلامت الکترونیک دارند. به عبارت دیگر، هر کدام از شهروندان که برای دریافت خدمات درمانی به مراکز درمانی مراجعه کرده باشند پرونده الکترونیک سلامت دارند.
۴ منبع برای ثبت اطلاعات پرونده سلامت الکترونیک
وی با بیان اینکه بیش از ۸۶ میلیون نفر ایرانی پرونده سلامت الکترونیک دارند، افزود: پرسش «آیا اطلاعات ثبت‌شده در پرونده سلامت الکترونیک کامل است؟» را مطرح می‌کنم. در پاسخ به این پرسش باید گفت، چهار منبع متفاوت، اطلاعات مربوط به هر فرد را برای پرونده سلامت الکترونیک ارائه می‌دهد. اگر اطلاعات هر فرد از چهار منبع گرفته شود، آنگاه می‌توان گفت پرونده سلامت الکترونیک هر کد ملی کامل است.
رئیس مرکز مدیریت آمار و فناوری اطلاعات وزارت بهداشت در تشریح منابع اطلاعاتی پرونده الکترونیک سلامت نیز گفت: حوزه بهداشتی که خدمات پیشگیری را به شهروندان ارائه می‌دهد، یکی از منابع ثبت اطلاعات برای پرونده سلامت الکترونیک به حساب می‌آید. پایگاه‌های بهداشت شهری، خانه‌های بهداشت روستایی و مراکز جامع سلامت به عنوان منابع ارائه‌دهنده اطلاعات برای پرونده سلامت الکترونیک سلامت به حساب می‌آیند. بنابراین اگر شهروندان برای دریافت خدمات پیشگیری، مراقبتی و بهداشتی به هر کدام از مراکز جامع سلامت، خانه‌های بهداشت و پایگاه‌های بهداشت شهری مراجعه کنند، اطلاعات آنها در پایگاه ثبت می‌شود.
کامل نبودن اطلاعات بیمارستان‌های خصوصی؛ یک مشکل برای پرونده سلامت
مظهری با بیان اینکه اطلاعات بیمارستانی به عنوان دومین منبع ثبت اطلاعات پرونده سلامت الکترونیک است، ادامه داد: اگر هر فردی به درمانگاه‌های سرپایی بیمارستان‌ها مراجعه کند یا در بیمارستان بستری شود، اطلاعات در پایگاه ملی سلامت ثبت می‌شود. وزارت بهداشت، اطلاعات مربوط به بیمارستان‌های دولتی را به طور کامل دریافت می‌کند اما اطلاعات دریافتی از بیمارستان‌های خصوصی کامل نیست.
وی درباره چرایی کامل نبودن اطلاعات بیمارستان‌های خصوصی گفت: کامل‌نبودن اطلاعات دریافتی از بیمارستان‌های خصوصی ریشه در کامل نبودن قوانین دارد. برنامه پنج ساله هفتم توسعه طی هفته گذشته ابلاغ شد و برمبنای این برنامه، وزارت بهداشت از توان و قدرتی برخوردار می‌شود که می‌تواند بیمارستان‌های خصوصی را به ارائه اطلاعات بیماران ملزم کند. اگر بیمارستان‌های خصوصی اطلاعات بیماران را ارائه ندهند، وزارت بهداشت می‌تواند پروانه یک بیمارستان را تمدید نکند. همچنین وزارت بهداشت می‌تواند درجه یک بیمارستان را در اعتباربخشی کاهش دهد؛ کاهش درجه یک بیمارستان می‌تواند سبب کاهش درآمد آن مرکز به صورت قابل توجه شود. بنابراین می‌توان گفت ارائه و ارسال اطلاعات یک الزام قانونی به حساب می‌آید.
اطلاعات نسبی نسخه و نسخه‌پیچی
رئیس مرکز مدیریت آمار و فناوری اطلاعات وزارت بهداشت درباره سومین منبع ثبت اطلاعات در پرونده الکترونیک سلامت نیز گفت: نسخه و نسخه‌پیچی سرپایی، سومین منبع ثبت اطلاعات در پرونده سلامت الکترونیک به حساب می‌آید. منظور از نسخه نویسی سرپایی، نسخه‌ای است که توسط پزشکان تجویز می‌شود و منظور از نسخه‌پیچی، پاسخی است که به یک نسخه در داروخانه، مرکز تصویربرداری و آزمایشگاه‌ها ارائه می‌شود. اطلاعاتی که در فرایند نسخه‌نویسی و نسخه‌پیچی به بیمه‌های «تامین اجتماعی»، «سلامت ایرانیان» و «نیروهای مسلح» ارسال می‌شود، در پایگاه سلامت نیز به ثبت می‌رسد.
وی درباره احتمال کامل نبودن اطلاعات در فرایند نسخه و نسخه‌پیچی گفت: برخی خدمات از پوشش بیمه‌ای برخوردار نیستند و برخی نیز خدمات را بدون ارائه نسخه دریافت می‌کنند. وزارت بهداشت در نظر دارد اطلاعات مربوط به خدماتی که تحت پوشش بیمه نیستند یا بدون نسخه ارائه می‌شوند را نیز در پایگاه ملی سلامت ثبت‌کند. با توجه به شرایط کنونی و ثبت نشدن اطلاعات خدماتی که تحت پوشش بیمه نیستند یا بدون نسخه ارائه می‌شوند، می‌توان گفت اطلاعات مربوط به بخش سرپایی به صورت نسبی است.
ثبت اطلاعات خود مراقبتی در پرونده سلامت الکترونیک تا پایان تیرماه
مظهری با بیان اینکه «سامانه‌های خودمراقبتی» منبع چهارم ثبت اطلاعات پرونده سلامت الکترونیک هستند، ادامه داد: در نظر داریم اطلاعات خودمراقبتی را در پایگاه سلامت ثبت کنیم. اقدامات مربوط به ثبت اطلاعات خودمراقبتی را انجام داده و ثبت اطلاعات خودمراقبتی در پرونده سلامت تا پایان تیر ماه انجام می‌شود. وزارت بهداشت، جلسه‌ای را در همین ماه برای دانشگاه‌های علوم‌پزشکی کشور برگزار می‌کند تا آموزش‌های لازم درباره ثبت اطلاعات خودمراقبتی در پرونده سلامت الکترونیک را ارائه دهد. ثبت اطلاعات خودمراقبتی در ۱۹۴ شهرستان کشور ابلاغ می‌شود؛ شهروندان می‌توانند مواردی مانند میزان قند خون را در خانه چک کنند و اطلاعات آن را ثبت کنند تا پزشک از وضعیت سلامت‌شان مطلع شود. این اطلاعات، اطلاعات خود مراقبتی به حساب می‌آید. موضوع ثبت اطلاعات خود مراقبتی در پرونده سلامت الکترونیک در آغاز راه قرار دارد.
۶۰ درصد پرونده سلامت الکترونیک به سرانجام رسیده است
رئیس مرکز مدیریت آمار و فناوری اطلاعات وزارت بهداشت گفت: ۸۶ میلیون نفر، پرونده سلامت الکترونیک دارند اما اطلاعات آنها کامل نیست. این احتمال وجود دارد، برخی افراد فقط اطلاعات تزریق واکسن کرونا برای آنها ثبت شده باشد و اطلاعات دیگری نداشته باشند. محدود بودن ثبت‌اطلاعات افراد می‌تواند به دلایل مختلف مانند بستری نشدن در بیمارستان باشد. البته کامل نبودن اطلاعات تمام شهروندان ایرانی فقط مربوط به بستری نشدن در بیمارستان‌ها نمی‌شود، این احتمال وجود دارد که در بیمارستان‌های خصوصی خدمات درمانی را دریافت کرده باشند، این در حالی است که اطلاعات بخش خصوصی را در دسترس نداریم. همچنین برخی افراد ممکن است که خدمات سرپایی را بدون پوشش بیمه‌ای دریافت کرده باشند که این موضوع جزو دیگر مواردی است که سبب کامل نبودن اطلاعات پرونده سلامت می‌شود اما دریافت خدمات بدون پوشش بیمه‌ای به ندرت پیش می‌آید.
وی گفت: اگر پرونده سلامت را یک فرایند صفر تا صد در نظر بگیریم، می‌توان گفت ۶۰ درصد این فرآیند را به سرانجام رسانده‌ایم. پیش از آغاز دولت سیزدهم، ۲۰ درصد فرایند پرونده سلامت انجام شده بود که این فرایند در دولت سیزدهم به ۶۰ درصد رسید. ۴۰ درصد باقیمانده طی برنامه پمچ ساله هفتم توسعه کامل می‌شود.
