گاهی اوقات، غده تیروئید بیش از حد هورمون تیروئید ترشح می‌کند؛ این وضعیت پرکاری تیروئید است و افزایش سطح هورمون تیروئید در بدن شما می‌تواند عوارض جانبی جدی به همراه داشته باشد.
پرکاری تیروئید در حدود ۱ نفر از هر ۱۰۰ نفر بالای ۱۲ سال رخ می‌دهد و این وضعیت با افزایش سطح هورمون‌های تیروئید مشخص می‌شود. در حالی که چندین علت بالقوه برای پرکاری تیروئید وجود دارد، از جمله بیماری گریوز و ندول‌های تیروئید بیش فعال، برخی دارو‌ها نیز ممکن است منجر به این بیماری شوند.
تیروئید پرکار چیست؟
غده تیروئید غده‌ای پروانه‌ای شکل است که در جلوی حنجره و در نزدیکی قاعده گردن شما قرار دارد و هورمون‌های تیروئیدی ترشح می‌کند که بدن شما از آن‌ها برای ذخیره و مدیریت انرژی استفاده می‌کند. این هورمون‌ها بر عملکرد‌هایی مانند ضربان قلب، تنفس و متابولیسم تأثیر می‌گذارند.
گاهی اوقات، غده تیروئید بیش از حد هورمون تیروئید ترشح می‌کند. این وضعیت پرکاری تیروئید است و افزایش سطح هورمون تیروئید در بدن شما می‌تواند عوارض جانبی به همراه داشته باشد. مانند:
افزایش اشتها
کاهش وزن بی دلیل
احساس حساسیت بیشتر به گرما
نیاز به دفع بیشتر مدفوع
لرزش عضلانی به خصوص در دست
افزایش ضربان قلب
تحریک پذیری یا اضطراب
ناتوانی در خواب یا احساس خستگی پس از یک استراحت طولانی شبانه
علائم پرکاری تیروئید می‌تواند از بسیار خفیف تا ناتوان کننده متغیر باشد. در صورت درمان نشدن، پرکاری تیروئید می‌تواند خطر سکته مغزی و سایر مسائل مربوط به قلب را افزایش دهد و همچنین می‌تواند منجر به پوکی استخوان شود و تأثیر بدی بر باروری مردان و زنان دارد و بر سلامت چشم‌ها نیز تاثیر می‌گذارد.
با گزینه‌های درمانی مناسب، اکثر افراد مبتلا به پرکاری تیروئید می‌توانند زندگی سالم و شادی داشته باشند.
آیا دارو‌هایی وجود دارند که باعث پرکاری تیروئید می‌شوند؟
علل مختلفی برای پرکاری تیروئید وجود دارد. بیماری گریوز شایع‌ترین بیماری است، اما برخی دارو‌ها نیز ممکن است باعث آن شوند.
این دارو‌ها عبارتند از:
آمیودارون: این دارو در درجه اول برای درمان اختلالات ریتم قلب استفاده می‌شود و حدود ۱۰۰ برابر مصرف معمول روزانه ید دارد. غده تیروئید از ید برای تولید هورمون‌ها استفاده می‌کند و افزایش مقدار ید می‌تواند باعث پرکاری غده تیروئید شود.
اینترفرون آلفا: این دارو برای درمان عفونت‌های مزمن ویروس هپاتیت C (HCV) استفاده می‌شود. حدود ۱۵ درصد از افرادی که این دارو را مصرف می‌کنند به بیماری تیروئید مبتلا می‌شوند. در حالی که این اثر ممکن است به دلیل خود دارو باشد، نشانه‌هایی نیز وجود دارد که HCV ممکن است در ایجاد پرکاری تیروئید نقش داشته باشد.
مهارکننده‌های گیرنده مرگ برنامه ریزی شده-۱ (PD-۱): مهارکننده‌های PD-۱ در ایمونوتراپی سرطان استفاده می‌شوند و برای کمک به سیستم دفاعی طبیعی بدن برای مبارزه با سلول‌های سرطانی ساخته شده اند. آن‌ها همچنین خطر ابتلا به پرکاری تیروئید را افزایش می‌دهند. همچنین این دارو باعث آزاد شدن آنتی بادی‌هایی می‌شود که علیه هورمون‌های تیروئیدی عمل می‌کنند.
آلمتوزوماب: این داروی دیگری برای درمان سرطان است. بیمارانی که این دارو را مصرف می‌کنند، به ویژه در معرض ابتلا به بیماری گریوز هستند که یکی از شایع‌ترین علل پرکاری تیروئید است و زمانی اتفاق می‌افتد که بدن آنتی بادی‌هایی ایجاد می‌کند که به غده تیروئید حمله می‌کنند.
لیتیوم: برای درمان اختلال دوقطبی استفاده می‌شود. به ندرت ممکن است باعث ایجاد پرکاری تیروئید یا بیماری گریوز شود و این کار را با افزایش توانایی غده تیروئید برای استفاده و حفظ ید که برای تولید هورمون‌های تیروئید لازم است، انجام می‌دهد.
برخی از دارو‌ها و مکمل‌های بدون نسخه نیز ممکن است باعث پرکاری تیروئید شوند و این وضعیت معمولا زمانی اتفاق می‌افتد که دارو یا مکمل حاوی مقدار زیادی ید باشد، مانند مکمل‌های کلپ دریایی.
اگر علائم پرکاری تیروئید را تجربه می‌کنید، مهم است که پزشک خود را در مورد تمام دارو‌هایی که مصرف می‌کنید مطلع کنید. این موارد شامل دارو‌های بدون نسخه، با نسخه و همچنین مکمل‌های غذایی است.
آیا مصرف دارو‌های تیروئید می‌تواند باعث پرکاری تیروئید شود؟
بله. اگر از دارو‌های تیروئیدی برای درمان کم کاری تیروئید استفاده می‌کنید، در صورت مصرف بیش از حد دارو‌های تیروئید ممکن است دچار پرکاری تیروئید شوید.
سطح هورمون تیروئید شما می‌تواند در طول زمان، به دلیل تغییر سبک زندگی، وارد کردن ید بیشتر در رژیم غذایی یا پیشرفت یک بیماری، در نوسان باشد. پزشک سطح تیروئید شما را به طور منظم کنترل می‌کند و دارو‌های تیروئید شما را بر اساس آن تنظیم می‌کند.
با این حال، اگر در حال حاضر از دارو‌های تیروئید استفاده می‌کنید و علائم مرتبط با پرکاری تیروئید را مشاهده می‌کنید، به پزشک خود مراجعه کنید. آن‌ها می‌توانند سطح هورمون تیروئید شما را ارزیابی کنند و داروی شما را تنظیم کنند.
عوامل خطر پرکاری تیروئید
در حالی که برخی دارو‌ها می‌توانند شما را در معرض خطر ابتلا به پرکاری تیروئید قرار دهند، برخی از عوامل نیز ممکن است خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهند. این موارد شامل:
سابقه خانوادگی اختلالات تیروئید
داشتن برخی شرایط پزشکی مانند کم خونی خطرناک یا دیابت
بالای ۶۰ سال بودن
داشتن گواتر یا تورم غده تیروئید که در گذشته درمان شده است
حاملگی در شش ماه گذشته
چه زمانی به پزشک مراجعه کنید؟
اگر علائم پرکاری تیروئید را تجربه می‌کنید، به پزشک مراجعه کنید. آن‌ها می‌توانند با یک آزمایش خون ساده که سطح هورمون تیروئید شما را اندازه گیری می‌کند، به تشخیص پرکاری تیروئید کمک کنند.
اگر سطح هورمون شما افزایش یابد، پزشک گزینه‌های درمانی را با شما در میان می‌گذارد تا آن‌ها را به محدوده طبیعی بازگرداند.
گزینه‌های درمانی زیادی برای پرکاری تیروئید وجود دارد، از جمله:
دارو
رادیو ید درمانی
عمل جراحی
