شی جین‌پینگ روی این شرط بسته که تنش‌زایی دراماتیک، راه پیروزی در جنگ تجاری است.
قابل اعتماد بودن، برای بازنده‌هاست. قدرت است که ابرقدرت‌ها را در امان نگه می‌دارد. به نظر می‌رسد نسخه‌ای از این فلسفۀ تاریک، رهبران عالی چین و آمریکا را متحد می‌کند. پس از چند هفته آرامش شکننده، جنگ تجاری میان آن‌ها دوباره شعله‌ور شده است. مقامات پاسخگو به شی جین‌پینگ و دونالد ترامپ، پی‌درپی تهدید و ضد‌تهدید رد و بدل می‌کنند. با هر دور جدید، این دو غول اقتصادی دلایل تازه‌ای به شرکای تجاری‌شان می‌دهند تا از وابستگی به آن‌ها بترسند. و ظاهراً هیچ کدامشان هم به این موضوع اهمیتی نمی‌دهند.
در ۹ اکتبر، چین محدودیت‌های تازه‌ای بر صادرات عناصر نادر خاکی و کالاهای ساخته‌شده با آن‌ها اعلام کرد، از جمله آهن‌رباهای دائمی که در همه‌چیز، از خودروهای مسافربری تا جنگنده‌ها، به کار می‌روند. هم‌زمان، چین برای دفاع از انحصار تقریباً کامل خود بر تولید برخی از عناصر نادر، مقرراتی برای محدودسازی صادرات فناوری‌های مربوط به فرآوری و بازیافت آن‌ها وضع کرد. برای اطمینان بیشتر، مقامات بازرگانی خارجی و گمرک چین نیز قوانین تازه‌ای برای محدود کردن صادرات باتری‌های پیشرفته و تجهیزات تولید آن‌ها اعلام کردند.
پس از آن‌که پکن محدودیت‌های جدیدی بر صادرات عناصر حیاتی اعمال کرد، ترامپ در واکنشی تند تهدید به افزایش چشمگیر تعرفه‌ها کرد. اکنون، تنها چند هفته مانده به دیدار او با شی جین‌پینگ، دو اقتصاد بزرگ جهان دوباره در آستانه یک جنگ تجاری تمام‌عیار قرار گرفته‌اند.
در حالی‌که سرمایه‌گذاران جهانی و دولت‌ها از شوک این تصمیم سرگیجه گرفته بودند، ترامپ سطح تنش را بالاتر برد. او با تعیین ضرب‌الاجلی تا اول نوامبر برای عقب‌نشینی چین، تهدید کرد که تعرفۀ جدید 100 درصدی بر کالاهای چینی اعمال کند و بر «انواع نرم‌افزار حیاتی» کنترل صادرات وضع کند. او با ناراحتی گفت که دیگر «دلیلی نمی‌بیند» تا با رهبر چین در اجلاس سران اَپِک در اواخر اکتبر دیدار کند، هرچند بعدتر گفت ممکن است این دیدار انجام شود.
چین پس از یکی دو روز تأمل، آمریکا را مقصر دانست. بیانیۀ وزارت بازرگانی چین به تاریخ ۱۲ اکتبر لحنی آمیخته از شگفتی و گلایه داشت. در این بیانیه آمده بود که تنها «در عرض ۲۰ روز» پس از گفت‌وگوهای تجاری، مقامات آمریکایی «مجموعۀ جدیدی از اقدامات محدودکننده» را علیه شرکت‌های چینی اعلام کرده‌اند. در روایت وزارت بازرگانی، چین چهرۀ بی‌نقص و منضبطی دارد: از یک‌سو، کنترل‌های صادراتی نه ممنوعیت‌های فراگیر، بلکه ابزاری‌اند برای حفاظت از امنیت و ثبات زنجیره‌های تأمین جهانی. از سوی دیگر، به گفتۀ این وزارتخانه، عناصر نادر کاربردهای نظامی بسیاری دارند و بنابراین چین، «کشوری بزرگ و مسئول»، فروش آن‌ها را کنترل می‌کند تا «بهتر از صلح جهانی دفاع کند.»
در سفارتخانه‌ها و شرکت‌های غربی مستقر در پکن، این توضیحات ترکیبی از نگرانی و ناباوری برمی‌انگیزد. با توجه به اینکه اوکراین شب و روز زیر بمباران پهپادها و موشک‌های روسی آکنده از قطعات ساخت چین قرار دارد، گفتار پرهیزکارانۀ وزارت بازرگانی دربارۀ «صلح جهانی» مضحک خوانده می‌شود.
با این حال، دیپلمات‌ها و مدیران غیرآمریکایی نیز گمان دارند که ناباوری‌شان کمترین اهمیتی برای حاکمان چین ندارد. آنان در جلساتشان با مقامات پکن درمی‌یابند که ذهن آن‌ها یکسره بر رقابت با آمریکا متمرکز است، کشوری که از دید حزب کمونیست، در پی مهار و جلوگیری از صعود چین است. خارجی‌ها اذعان می‌کنند که این احساس حزب کمونیست کاملاً هم بی‌دلیل نیست؛ هم ترامپ و هم جو بایدن عملاً برای محروم کردن چین از تراشه‌های پیشرفتۀ رایانه‌ای و ابزار تولید نیمه‌رساناهای بومی تلاش کرده‌اند. دیپلمات‌ها با طعنه می‌گویند که قوانین تجاری جدید چین، محدودیت‌های آمریکا را چنان دقیق کپی کرده که مقامات واشنگتن می‌توانند بابت «سرقت مالکیت فکری» از پکن شکایت کنند.
شرکای تجاری کوچک‌تر قربانیان جانبی این نبرد قدرتند. با وجود وعده‌های چین برای اعطای مجوز به کاربران نهایی معتبرِ عناصر نادر، شرکت‌های خارجی از زمان نخستین موج کنترل‌ها در آوریل، برای گرفتن مجوز به‌شدت به مشکل خورده‌اند. به‌گفتۀ اتاق بازرگانی اتحادیۀ اروپا در چین، تا اوایل سپتامبر، چین تنها ۱۹ درخواست از مجموع ۱۴۱ درخواست شرکت‌های اروپایی را تأیید کرده بود. نارضایتی‌ها ادامه دارد، چرا که مقامات چینی از شرکت‌های خارجی می‌خواهند برای بررسی درخواستشان، طرح‌های حساس محصولات خود را ارائه دهند. محدودیت‌ها بر فناوری‌های فرآوری مواد معدنی، تلاشی آشکار برای خنثی کردن سیاست کشورهای غربی در «کاهش ریسک» و کاستن از وابستگی به چین است، کشوری که مسئول بیش از ۹۰ درصد تأمین برخی عناصر نادر خاکی است.
آمریکا و چین در مسیر کاهش تنش در تازه‌ترین دور از منقاشه تجاری خود هستند؛ ترامپ خواهان آن است تا از افت بیشتر بازارهای آمریکا جلوگیری کند و چین نیز می‌خواهد اجلاس قریب‌الوقوع میان رئیس‌جمهوری آمریکا و شی جینگ‌پینگ برگزار شود.
غربی‌هایی که با مقامات چینی دیدار داشته‌اند، می‌گویند پس از نخستین موج کنترل‌ها در آوریل که خودروسازان آمریکایی و دیگر شرکت‌ها را وحشت‌زده کرد و ترامپ را به کاهش تعرفه‌های چین واداشت، مقامات پکن «جسورتر» شده‌اند. با این حال، چین دلایل تازه‌ای به شرکایش می‌دهد تا به صعودش بی‌اعتماد شوند و به زنجیره‌های تأمین تنوع ببخشند. در بسیاری کشورها، به‌زودی تولید عناصر نادر آغاز یا از سر گرفته خواهد شد؛ این فرآیند آلاینده است اما چندان دشوار نیست. با کاهش وابستگی دیگران، چین بخش بزرگی از اعتباری را که به‌عنوان «ابرقدرت فناوری سبز» به دست آورده، از دست خواهد داد. بسیاری از این مواد معدنی در فناوری‌های کم‌کربن، از توربین‌های بادی تا باتری‌ها، به کار می‌روند. چین با استفاده از این فناوری‌های سبز به‌عنوان ابزار فشار، صلح‌آمیزترین صادرات خود را به سلاح تبدیل می‌کند.
جایی که جنبش ماگا و حزب کمونیست هم‌نظرند
فعلاً نمایش قدرت چین تنها یک مخاطب دارد: رئیس‌جمهور آمریکا. ترامپ برای پکن وسوسه‌برانگیز است. در دورۀ نخست ریاست‌جمهوری‌اش، یکی از مقامات بلندپایۀ چینی به نویسندۀ این مقاله گفته بود که ترامپ مردی است که به فکر منافع شخصی و سیاسی خودش است و بازهای ضدچینی او را «ربوده‌اند». یکی از مشاوران سیاست‌گذاران چینی نیز در گفت‌وگویی در اوایل امسال گفت «کاهش تأکید ترامپ بر ایدئولوژی» می‌تواند «فضایی برای توافق‌های عمل‌گرایانه» ایجاد کند. البته دستیابی به توافقی پایدار میان دو کشورِ بی‌اعتماد به یکدیگر دشوار خواهد بود. بااین‌حال، تندروهای ضدچین باید آماده باشند تا ترامپ دلشان را بشکند چون ترامپ بیزاری برخلاف آن‌ها از شی جین‌پینگ بیزار نیست. او در ۱۲ اکتبر در پستی در شبکه‌های اجتماعی نوشت: «نگران چین نباشید، همه‌چیز روبه‌راه خواهد شد! رئیس‌جمهور شیِ بسیار محترم فقط یک لحظه حالش خوب نبود.»
حزب کمونیست و جریان «آمریکا را دوباره عظیم کنیم» دست‌کم در یک نکته با هم توافق دارند. در جهانی بی‌رحم، راه مطمئن‌تر برای رسیدن به امنیت، سلطه است نه تحسینِ دوستان. دیگر کشورها ممکن است از ادامۀ جنگ تجاری آمریکا و چین متنفر باشند. اما کسی نظر آنان را نخواهد پرسید.
