یک پزشک می‌گوید: «سفر‌های تابستانیِ اخیر یکی از عوامل شیوع بیماری‌های عفونی و انتشار ویروس‌ها هستند؛ خطرِ این موضوع زمانی بیشتر است که در خانواده، مریض بدحال یا فرد مسن با بیماری‌های زمینه‌ای وجود داشته باشد و در صورت ابتلا به هر یک از ویروس‌ها تحت شرایط خطرناکی قرار بگیرد. افرادی که از سفر بازمی‌گردند و مشکوک به بیماری هستند، بهتر است سه الی پنج روز خود را قرنطینه کنند تا ویروس حالت بیماری‌زایی خود را از دست بدهد و علائم کاهش یابند.»
هنوز وارد پاییز نشده‌ایم، اما شواهد نشان می‌دهد تعداد افرادی که علائم نظیر سرماخوردگی یا آنفلوآنزا دارند، زیاد شده است.
البته پایان تابستان و آغاز پاییز، فصل شیوع بسیاری از بیماری‌های ویروسی است؛ در این مقطع از سال، برودت هوا قادر است سیستم ایمنی بدن را سرکوب کند و میزان آسیب‌پذیری در برابر عفونت‌ها را افزایش دهد. آنفلوانزا یکی از رایج‌ترین ویروس‌های فصلی است که به دلیل تشابه علائم آن با ویروس سرماخوردگی (راینو ویروس) معمولاً اشتباه گرفته می‌شود. در شرایط فعلی که ظهور زیرسویه جدیدی از ویروس کووید هم گزارش شده، شرایط برای تشخیص نوع بیماری برای افراد سخت‌تر است و لازم است حتماً به پزشک مراجعه کنند.
در همین خصوص دکتر مینو محرز، متخصص بیماری‌های عفونی، در گفتگو با خبرآنلاین می‌گوید: «بیمارانی که اخیراً به پزشک مراجعه می‌کنند، اغلب دارای علائمی، چون اسهال و تهوع شدید، کاهش وزن غیرارادی و دل‌درد هستند که این علائم پیش‌تر نشانه ابتلا به بیماری کرونا بود، اما در حال حاضر که شیوع آنفلوانزای فصلی شدت یافته، علائم فوق ممکن است متعلق به ویروس آنفلوانزا باشد یا حتی ویروس‌های دیگر نیز در این امر دخیل باشند. هرچند مواردی هم بوده که فرد با همین علائم مراجعه کرده و تست کرونای او مثبت شده است. ویروس کووید هم‌چنان به قوت سابق پابرجاست و روزبه‌روز هم تغییر می‌کند. اتفاق عجیبی نیست که فرد با علائم سرماخوردگی به پزشک مراجعه کند، اما در نهایت متوجه شود مبتلا به آنفلوانزا یا کروناست.»
سفر‌های تابستانی، علت شیوع بیماری‌های عفونی
با بازگشت مسافران بین‌المللی و داخلی به مبدأ، انواع و اقسام مختلفی از ویروس‌ها در حال گردش و انتشار هستند و ابتلا به بیماری‌های عفونی در چنین شرایطی بعید به نظر نمی‌رسد.
دکتر پیام طبرسی، متخصص و فلوشیپ بیماری‌های عفونی، در گفتگو با خبرآنلاین، علت شیوع بیماری‌های اخیر در کشور را «مسافرت‌های تابستانی» می‌داند و می‌گوید: «در شرایط فعلی با شیوع دوباره بیماری‌های عفونی، به‌ویژه کرونا و آنفلوانزا، مواجه هستیم و این شیوع ناشی از سفر‌های تابستانی اخیر است. بدیهی است که در میان جمعیت عظیم مسافران، افرادی به طور پنهان ناقل ویروس بوده یا حتی دارای برخی علائم بیماری باشند و با جابه‌جایی از نقطه‌ای به نقطه دیگر ویروس را در سطوح گسترده منتشر کنند؛ به همین دلیل است که ما در حال حاضر با شیوع همزمان دو بیماری روبه‌رو هستیم؛ کرونا و آنفلوانزا.»
محرز هم با اشاره به اینکه سفر‌های تابستانی اخیر در گسترش ویروس‌های فصلی نقش دارند، می‌گوید: «خطرِ این موضوع زمانی بیشتر است که این افراد در خانواده یا اطرافیان خود، مریض بدحال یا فرد مسن با بیماری‌های زمینه‌ای داشته باشند؛ که در صورت ابتلا به هر یک از ویروس‌ها احتمال دارد در شرایط خطرناکی قرار بگیرند.»
افراد مسن و دارای بیماری زمینه‌ای، ملزم به تست کووید
افراد با بروز علائم بیماری می‌توانند کیت‌های تشخیص سریع کرونا (رپید تست) را تهیه کرده و در منزل امتحان کنند، اگر پاسخ تست مثبت بود، به پزشک مراجعه کنند و زیرنظر او آزمایش‌ها و درمان‌های تخصصی را انجام دهند. به گفته محرز، تست اصلی کووید معمولاً هزینه بالایی دارد و به همین دلیل توصیه می‌شود افراد ابتدا از طریق رپید تست برای تشخیص ابتلا یا عدم ابتلا به ویروس اقدام کنند و سپس در صورت نیاز، به فکر آزمایش تخصصی باشند.
طبرسی نیز در خصوص الزام تست کرونا می‌گوید: «انجام تست کووید در افراد مسن و دارای شرایط حساس و کسانی که مبتلا به بیماری‌های زمینه‌ای هستند، جهت تشخیص دقیق بیماری و تجویز درستِ درمان الزامی است.»
استفاده از ماسک را جدی بگیرید
با شروع فصل پاییز و شیوع انواع بیماری‌های عفونی و تنفسی، معمولاً اولین کاری که لازم است افراد برای پیشگیری از ابتلا و حتی عدم انتقال ویروس انجام دهند، استفاده از ماسک است. متأسفانه حدود یک سال است که عموم مردم استفاده از ماسک را کنار گذاشته‌اند و مثل سابق تأکیدی بر این موضوع ندارند.
طبق اظهارات محرز، در حال حاضر ماسک زدن و رعایت فاصله فیزیکی تنها راه پیشگیری از ابتلا به ویروس‌ها، به‌ویژه در اماکن شلوغ نظیر معابر، مراکز خرید، مترو و … است. شست‌وشوی مرتب دست‌ها و عدم تماس دست آلوده با اجزای صورت، به‌ویژه چشم و دهان از دیگر اقدامات پیشگیرانه است. علاوه بر این موارد، تا زمانی که دمای هوا مطلوب و مساعد است، بهتر است حداقل یک پنجره در منزل و محیط کار جهت تهویه هوا باز بماند.
این متخصص هم‌چنین اضافه می‌کند: «افرادی که از سفر بازمی‌گردند و مشکوک به بیماری هستند، بهتر است سه الی پنج روز خودشان را قرنطینه کنند تا ویروس حالت بیماری‌زایی خود را از دست بدهد و علائم کاهش یابند. پس از سپری کردن این مدت، افراد با رعایت نسبی پروتکل‌ها می‌توانند در جمع حاضر شوند.»
کسانی که هنوز واکسینه نشده‌اند، امسال حتماً واکسن بزنند
بنا به گفته پزشکان و متخصصان، واکسن‌های کووید موجود در کشور، در برابر زیرسویه‌های اومیکرون مصونیت ندارند و تنها سویه اصلی کرونا یا سویه ووهان را تحت پوشش قرار می‌دهند. همانطور که دکتر هادی یزدانی، پزشک و دکترای حرفه‌ای پزشکی، پیش‌تر در گفتگو با خبرآنلاین گفته بود: «واکسن‌های کرونای موجود در کشور در برابر زیرسویه‌های جدید کووید دیگر ایمنی‌زا نیستند یا کارایی آنچنانی ندارند؛ چون این واکسن‌ها در زمان خودشان کارایی لازم را عرضه کرده‌اند.»
محرز در پاسخ به این سؤال که آیا دریافت واکسن‌های تقویت‌کننده در پیشگیری از ابتلا به کرونا در شرایط کنونی مؤثر خواهد بود یا نه، می‌گوید: «قاعدتاً واکسن‌های موجود دیگر قابلیت جلوگیری از ابتلا به زیرسویه‌های جدید و ویروس‌های در حال گردش را ندارند؛ زیرا اگر این واکسن‌ها مؤثر بودند، ما با شیوع مجدد بیماری مواجه نمی‌شدیم. از طرفی تولید و ساخت واکسن جدید هم نیازمند زمان طولانی است که با جهش‌های سریع و متنوع ویروس کرونا در مدت‌زمان کوتاه چنین کاری صلاح نیست؛ چرا که در طی این پروسه ممکن است چندین و چند زیرسویه جدید نیز ظهور پیدا کنند.»
البته به گفته پیام طبرسی، افرادی که طی سه سال گذشته به هر دلیلی واکسینه نشده‌اند، ملزم به دریافت واکسن کرونا هستند. او می‌گوید: «ضروری است این گروه از افراد تا پایان سال جاری واکسن دریافت کنند تا حداقل در برابر سویه اصلی کووید ایمن شوند. این توصیه برای کسانی که پیش‌تر سه الی چهار دوز واکسن تزریق کرده‌اند، ضروری نیست و تکرار واکسن برای آن‌ها عملاً فایده‌ای ندارد.»
احتمال تشدید بیماری‌ها با آغاز سال تحصیلی
با شروع سال تحصیلی و بازگشت علم‌آموزان به محل تحصیل، احتمال اوج‌گرفتن بیماری‌ها وجود دارد، از همین رو اصرار‌ها بر این است که دانشجویان، دانش‌آموزان و حتی کادر آموزشی، جزئی‌ترین نشانه‌های بیماری را جدی بگیرند و حتی‌المقدور تا حصول بهبودی کامل و کاهش علائم، در کلاس‌های درس حاضر نشوند تا زنجیره انتقال ویروس قطع شود.
پیام طبرسی در این‌باره می‌گوید: «هرچند ما هنوز وارد فصل سرما و درگیر بیماری‌های مربوط به آن نشده‌ایم، اما با بازگشایی مدارس و دانشگاه‌ها این خطر وجود دارد که ابتلا به بیماری‌های تنفسی به اوج خود برسد، چرا که در این بازه زمانی معمولاً با شکل‌گیری تجمعات در محیط‌های بسته روبه‌رو هستیم. به همین جهت توصیه می‌شود افراد به منظور پیشگیری از ابتلا به بیماری، در اماکن عمومی و فضا‌های سرپوشیده، اعم از کلاس درس و مترو، از ماسک استفاده کنند.»
مینو محرز هم تأکید دارد: «اگر افراد کوچکترین علائمی از بیماری و کسالت را در خود مشاهده کردند، بهتر است از رفتن به محل کار و تحصیل اجتناب کنند و تحت درمان قرار بگیرند. والدین نیز موظفند بیش از پیش بر وضعیت بهداشت و شرایط سلامتی فرزندان محصل خود نظارت داشته باشند.»
