موسیقی درمانی شکلی از درمان است که از موسیقی برای کمک به دستیابی به اهداف فردی بیمار استفاده می‌کند. این رویکرد مبتنی بر شواهد شامل تکنیک‌هایی مانند گوش دادن، تأمل و ایجاد موسیقی تحت راهنمایی یک موسیقی‌درمانگر آموزش دیده است.
برای بهره‌مندی از موسیقی درمانی، داشتن پیشینه موسیقی ضروری نیست. افراد در هر سنی از کودکان تا بزرگسالان می‌توانند آن را برای نیازهای درمانی خود مناسب بدانند.
موسیقی درمانی چه زمانی استفاده می شود؟
موسیقی درمانی اغلب به صورت تک به تک انجام می‌شود اما می‌توان از آن در محیط‌های گروهی مانند بیمارستان، مرکز اصلاح و تربیت یا خانه سالمندان نیز استفاده کرد. به طور کلی موسیقی درمانی زمانی موثرتر است که در ترکیب با سایر درمان‌ها و یا داروها استفاده شود.
موسیقی درمانی می‌تواند به افراد در مدیریت درد فیزیکی کمک کند و در درمان انواع بیماری‌ها از جمله عوارض قلبی، سرطان، دیابت و زوال عقل موثر باشد. از دیگر مزایای موسیقی درمانی می‌توان به این موارد اشاره کرد:
ـ کاهش ضربان قلب و فشار خون
ـ کاهش استرس
ـ بهبود فرآیند خواب
ـ تقویت حافظه و عملکرد شناختی
موسیقی همچنین می‌تواند تأثیرات قدرتمندی بر سلامت روانی افراد داشته باشد و بر خلق و خوی افراد تأثیر بگذارد. همچنین طیف وسیعی از تأثیرات را از ایجاد آرامش گرفته تا تسکین درد جسمی و افزایش انرژی ایجاد کند. مطالعات نشان داده است که موسیقی درمانی می‌تواند به ویژه برای افرادی که دارای اختلال طیف اوتیسم یا افسردگی هستند، مفید باشد.
موسیقی درمانی چگونه انجام می‌شود؟
انسان‌ها مدت‌هاست که از قدرت شفابخش موسیقی استفاده کرده‌اند. به گفته انجمن موسیقی درمانی آمریکا، موسیقی درمانی مدرن پس از جنگ جهانی دوم آغاز شد. زمانی که نوازندگان جامعه از بیمارستان‌ها بازدید می‌کردند تا برای آسیب‌دیدگان جنگ اجرا کنند؛ به نظر می‌رسید که سربازان هم از نظر جسمی و هم از نظر روحی بهبود می‌یابند و در نهایت مؤسسات را بر آن داشت تا افراد حرفه‌ای را برای این کار استخدام کنند.
موسیقی درمانی در واقع یک لایه درمانی برای بیماران بستری شده در بیمارستان به دلیل بیماری یا جراحت است و می‌تواند به بیماران کمک کند تا با آسیب‌های عاطفی و درد فیزیکی کنار بیایند یا احساس اعتماد به نفس و شادی بیشتری داشته باشند. خارج از یک محیط بالینی، مردم هنوز هم می‌توانند از این مزایا لذت ببرند، زیرا موسیقی می‌تواند احساسات را تحریک، بیان را تسهیل و استرس را کاهش دهد.
هنگامی که زوال عقل یا آسیب مغزی رخ می‌دهد، این قدرت همچنان پابرجاست. موسیقی از طریق مسیری متفاوت از گفتار کلامی پردازش و تولید می‌شود. دور زدن این مسیر به بیماران این امکان را می‌دهد که خود را ابراز کنند، با عزیزان خود ارتباط برقرار کنند و جهان را زنده‌تر تجربه کنند.
از موسیقی درمانی باید چه انتظاری داشته باشیم؟
پس از ارزیابی اولیه، یک درمانگر تکنیک‌هایی را متناسب با توانایی، علایق و نیازهای خاص مراجعه‌کننده تنظیم می‌کند. یکی از رویکردها ایجاد موسیقی است؛ مثلا زمزمه یک آهنگ نوستالژیک از دوران کودکی خود، آواز خواندن به عنوان بخشی از گروه کر یا بداهه‌نوازی بر روی سازهایی مانند درام، پیانو، گیتار و …
اگر مراجعه‌کننده بتواند در مورد تجربه‌اش صحبت کند، درمانگر ممکن است بپرسد که صداها چه خاطراتی را در او بیدار می‌کنند؟ حتی ممکن است مراجعه‌کننده آهنگی بنویسد که می‌تواند شخصیت یا درگیری را در زندگی او روشن کند یا یک تصویر دلخراش ارائه دهد. درمانگر می‌تواند درمانجو را در تمرینات تنفسی، با یا بدون موسیقی، برای رهایی از تنش و آرامش مشارکت دهد.
همه این تمرین‌ها به درمانگر و مراجعه‌کننده اجازه می‌دهد تا مؤلفه‌های روان‌شناختی، خانوادگی، اجتماعی، فرهنگی و معنوی دنیای درونی فرد را کشف کند. و هیچ نیازی به آموزش یا استعداد موسیقی ندارند. این تمرین بر مهارت های فنی تمرکز نمی‌کند؛ بلکه از موسیقی به عنوان ابزاری برای تأمل و ارتباط استفاده می‌کند.
آیا موسیقی درمانی برای همه مفید است؟
در حالی که ممکن است موسیقی درمانی برای همه روش مفیدی نباشد، بسیاری از مردم آن را مفید می‌دانند. در ایالات متحده، فرآیند صدور گواهینامه از درمانگران می‌خواهد که مدرک کارشناسی یا کارشناسی ارشد موسیقی درمانی را در یک موسسه مورد تایید، همراه با آموزش بالینی و یک دوره کارآموزی تحت نظارت تکمیل کنند. سپس درمانگران باید آزمون گواهینامه هیئت‌مدیره را تکمیل کنند. هیئت صدور گواهینامه برای موسیقی درمانگران نیز به پزشکان اعتبار MT-BC اعطا می‌کند.
بهتر است قبل از شروع چند سوال از موسیقی درمانگر خود بپرسید:
چگونه به نگرانی‌های خاص شما کمک کند؟
آیا قبلاً با این نوع مشکلات برخورد کرده است؟
روند کارش چگونه است؟
جدول زمان‌بندی‌اش برای درمان چیست؟
منبع: ایسنا
