فیلم‌های سینمایی، فیلم خانگی و سریال‌ها خالی از سیگار کشیدن سلبریتی‌ها و بازیگران معروف نیست؛ حتی یک فیلم از هزاران بازیگر مشهور وجود ندارد که پُک به سیگار نزنند. سیگار پشت سیگار روشن می‌شود و دود همه فضا را پُر می‌کند؛ انگار فیلمی برای مسابقه سیگار کشیدن است.
دود سیگار بخشی از فیلم‌ها و سریال‌های تلویزیون، سینما و حتی شبکه‌های خانگی شده است. گاهی چنان دود سیگار چندین تَن از بازیگران فضای اتاق را پُر می‌کند که تصور آتش‌سوزی یا مِه غلیظ را در مخاطب شکل می‌دهد. این همه سیگار کشیدن در فیلم‌هایی که مخاطبان نوجوان و جوان دارد چندان وجهه درستی ندارد اما پس از سال‌های سال به این شیوه تصور می‌شود که اگر یک هنرمند یا بازیگر سیگار بکشد نقش اول فیلم یا سریال به او داده می‌شود.
چه بسا نوجوانان و جوانان، بازیگران معروف و چهره‌های شاخص را الگوی زندگی خود قرار دهند و حتی سیگار کشیدن آنها را الگوبرداری کنند؛ این موضوع نیاز به فرهنگ‌سازی دارد تا فیلم‌ها و سریال‌های خانگی و تلویزیونی با این همه آثار منفی کشیدن سیگار به تصویر کشیده نشده و الگوبرداری گروه‌های سنی پایین نیز از این افراد محقق نشود. اگرچه الگو قراردادن بازیگران در حوزه توانمندی‌ها و استعدادها می‌تواند اثرات مثبتی برای همه افراد جامعه داشته باشد.
فیلم‌ها و سریال‌هایی نه چندان قدیمی مانند شهرزاد، گناه فرشته و زخم‌کاری سیگار کشیدن همه بازیگران معروف، بیشتر از هر چیزی در سریال نمایان بود تا بازی بازیگران، در برخی فیلم‌ها و سریال‌ها انگار مسابقه بین بازیگران برای سیگار کشیدن وجود دارد. سیگار کشیدن نه تنها در فضای عمومی وجهه خوبی ندارد در سریال‌ها و فیلم‌ها که برای هیچکس پذیرفته نیست که دود سیگار بخشی از فیلم شود.
«نه گفتن» برای کشیدن سیگار به عنوان یک ماده دخانی مضر همیشه از سوی کارشناسان و آسیب‌شناسان به نوجوانان و جوانان توصیه می‌شود تا از آن استفاده نکنند اما این سریال‌ها و فیلم‌ها به عنوان مروجی برای مصرف سیگار در بین گروه‌های نوجوان و جوان جامعه شده که باید برای جلوگیری از کاهش سن اعتیاد و گرایش این گروه‌ها به مصرف دخانیات به ویژه سیگار اقداماتی اساسی صورت گیرد.
ترویج مصرف سیگار در سریال‌های مختلف
سیگار کشیدن در سریال‌های خانگی جزیی از ژست بازیگران معروف به حساب می‌آید و گاهی هم نوجوانان و جوانان بازیگر در فیلم‌ها و سریال‌ها هم به تبعیت از پدر و یا دوستان و بستگان در فیلم، به کشیدن سیگار روی می‌آورند
مصرف سیگار در سریال‌ها و از سوی بازیگران معروف به حدی گسترش داشته که حجت‌الاسلام والمسلمین عبدالحسین خسروپناه دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی بخشی از سریال‌های خانگی ساخته شده را مورد انتقاد قرار داد و گفت: سریال‌های خانگی به شدت سیگار، مشروب، مواد مخدر و روابط ناسالم را ترویج می‌دهند.
شاید تهیه‌کننده، کارگردان یا فیلمنامه‌نویس هر سریال یا فیلمی به همه جوانب فیلم خود توجه داشته باشد اما این قبیل تولیدات فرهنگی از منظر عوارض و آسیب‌های اجتماعی وارده به نوجوانان و جوانان کمتر مورد توجه قرار می‌گیرد. سیگار به عنوان ماده دخانی با هزاران مورد آسیب در سال‌های اخیر و سالیان گذشته در همه سرمایه‌ها و فیلم‌ها جای خاصی دارد. انگار اگر ژست سیگار کشیدن در فیلمی وجود نداشته باشد آن فیلم جذابیت چندانی نخواهد داشت.
سیگار کشیدن در سریال‌های خانگی جزیی از ادا و اطوار بازیگران معروف به حساب می‌آید و گاهی هم نوجوانان و جوانان بازیگر در فیلم‌ها و سریال‌ها هم به تبعیت از پدر و یا دوستان و بستگان در فیلم، به کشیدن سیگار روی می‌آورند و از همین جا مشخص می‌شود که سیگار کشیدن برای تماشاگران و دیگر بازیگران نیز مضراتی به دنبال دارد.
اگرچه هنوز برخی از نوجوانان و جوانان برای کشیدن سیگار در کنار اعضای خانواده به نوعی رعایت می‌کنند و در محیط خانواده این رفتار را تکرار نمی‌کنند اما این سریال‌ها قبح سیگار کشیدن فرزندان روبروی والدین را هم شکسته است و فرزند نوجوان به راحتی مقابل پدر یا مادر دود سیگار خود را به هوا کرده و دیگر قبح آن از بین رفته است.
هنرپیشه‌ها نمادهای رفتاری جوانان هستند
آسیب‌های سیگار کشیدن از سوی بازیگران مشهور، الگوبرداری نوجوانان و جوانان از همه رفتارهای این بازیگران معروف و ضرورت ارائه آموزش در راستای بیان مضرات و زیان سیگار برای همه افراد جامعه در گفت و گوی خبرنگار گروه جامعه ایرنا با مجید ابهری، رفتارشناس و آسیب‌شناس اجتماعی آمده است.
ابهری اظهار داشت: الگوهای رفتاری در جامعه همانند بازیگران و افراد دارای شهرت در انتقال رفتارهای مثبت و منفی به دیگران به خصوص نوجوانان و جوانان بسیار موثر هستند زیرا یکی از این نمادهای رفتاری و الگوهای اخلاقی هنرپیشه‌ها و چهره‌های سینمایی یا همان سلبریتی‌ها محسوب می‌شوند.
وی ادامه داد: با توجه به اینکه بازیگران و هنرپیشه‌ها در فیلم‌ها و سریال‌ها حضور دارند و به خاطر محبوبیت اجتماعی مورد علاقه و پیگیری جوانان و حتی بزرگسالان هستند؛ بنابراین به طور یقین از این افراد به عنوان الگو استفاده می‌کنند.
استفاده از سیگار به عنوان یک رفتار زشت در سریال‌ها است
آسیب‌شناس اجتماعی معتقد است: یکی از رفتارهای ناپسند و زشت که در فیلم‌ها و سریال‌ها در تلویزیون یا نمایش خانگی از این گونه شخصیت‌ها ملاحظه می‌کنند، استفاده از سیگار در محصولات نمایشی آنها است. نوجوانان و جوانان با ملاحظه استفاده از سیگار و دخانیات توسط چهره‌های معروف و محبوب تصور می‌کنند این عادت و رفتار یک حرکت پسندیده و مورد علاقه به شمار می‌رود.
وی ادامه داد: به واسطه وجود چنین رفتارهایی از سوی بازیگران و هنرپیشگان معروف، از این جهت در جامعه مشاهده می‌شود که استعمال سیگار به سن ۱۴ سالگی در میان نوجوانان و جوانان رسیده است که این موضوع آسیب‌های اجتماعی فراوانی برای این گروه‌ها و خانواده‌های آنان به دنبال خواهد داشت.
ابهری اضافه کرد: این کاهش سن مصرف دخانیات و استعمال سیگار به خاطر این موضوع است که الگوهای رفتاری همچون بازیگران و سلبریتی‌ها در جامعه موجب انتقال رفتارهای ناپسند و غیرقابل در جامعه مانند مصرف سیگار می‌شوند که معتقدیم باید روی این رفتارهای نادرست در فیلم‌ها و سریال‌ها تجدیدنظر شود.
وی اظهار داشت: بنابراین به عنوان یک رفتارشناس و آسیب‌شناس اجتماعی به والدین در درجه نخست توصیه می‌کنم مراقب فرزندان خود باشند و محتویات تلفن همراه یا کامپیوتر و لپ‌تاپ فرزندان خود را مورد توجه قرار دهند تا بتوانند فرزندان خود را از انواع آسیب‌های اجتماعی همچون سیگار کشیدن دور کنند.
عواقب ناپسند از رفتارهای نادرست در سریال‌ها
برخی محصولات سینمایی و تلویزیونی با داشتن رفتارهای ناپسند و نادرستی همچون سیگار کشیدن، عواقب ناپسندی برای نوجوانان و جوانان در جامعه به دنبال خواهد داشت و ممکن است بدآموزی بیشتری برای فرزندان ما برای گرایش به مصرف سیگار به وجود آورداین رفتارشناس اضافه کرد: صدا و سیما نیز باید مراقب رفتارهای هنرپیشه‌های داخلی همچنین پخش تولیدات خارجی و عوارض آنها برای جامعه به ویژه نوجوانان و جوانان باشد زیرا این گروه از مخاطبان از هنرپیشه‌ها و هنرمندان الگوبرداری می‌کنند.
ابهری ادامه داد: اینگونه محصولات سینمایی و تلویزیونی با داشتن رفتارهای ناپسند و نادرستی همچون سیگار کشیدن، عواقب ناپسندی برای نوجوانان و جوانان در جامعه به دنبال خواهد داشت و ممکن است بدآموزی بیشتری برای فرزندان ما برای گرایش به مصرف سیگار به وجود آورند.
وی تصریح کرد: تلویزیون، رادیو و رسانه‌های مجازی باید آموزش‌های لازم را درباره زیان مصرف دخانیات مانند سیگار بیان کنند و خطرات جانی آنها را برای فرزندان جامعه بازگو کرده تا این گروه‌های هدف در جامعه به دنبال استفاده از این نوع مواد دخانی نرفته و از آسیب‌های اجتماعی به دور باشند.
این رفتارشناس اضافه کرد: با توجه به اینکه سن اعتیاد به سیگار و دخانیات به حدود ۱۴ سال رسیده است و کسی که از این سن اعتیاد به دخانیات را آغاز کند سلامت وی در سنین بالاتر دچار چالش و مخاطره خواهد شد؛ بنابراین باید مدارس و آموزشگاه‌ها در تنظیم اقلام آموزشی عرضه شده به نوجوانان و جوانان موارد لازم را مورد بررسی و ارزیابی قرار دهند تا مشکلات کمتری برای این افراد ایجاد شود.
منبع: ایرنا
