باوجود بارش‌های یک هفته اخیر به ویژه در نواحی جنوبی کشور، همچنان شاهد کاهش بارندگی‌ها نسبت به وضعیت نرمال هستیم.
همزمان با شروع سال جدید شاهد ورود چندین سامانه پر بارشی به کشور بوده‌ایم که فعالیت این سامانه ها در این مدت زمینه ساز وقوع سیل در شهر‌های مختلف شده به گونه‌ای که در روزهای ابتدایی فروردین ماه در شهر‌های شمالی شاهد تشدید بارش ها و وقوع سیل بودیم و در روزهای اخیر هم در مناطق جنوبی کشور از جمله سیستان وبلوچستان، خوزستان و هرمزگان شاهد آبگرفتگی معابر و سیلاب بودیم به طوری که آمارها حاکی از آن است که برخی از سدها و رودخانه‌های جنوبی پر و دچار طغیان شده اند.
طبق آخرین آمارها از سوی وزارت نیرو میزان پرشدگی سد‌های کشور تا ۲۸ فروردین ۱۴۰۳ ، ۶۱ درصد اعلام شده است، اما این بارش‌ها نباید این تصور را ایجاد کند که نیاز آبی کشور برطرف شده و ما همچنان به مدیریت مصرف در سراسر کشور نیازمند هستیم.
هر چند طی هفته‌های گذشته شاهد نزولات جوی به صورت برف و باران در برخی نقاط کشور از جمله تهران بودیم، اما همچنان میزان پرشدگی برخی از سد‌های کشور پایین بوده و آب مورد نیاز مصارف به طور کامل تأمین نشده است.
طبق آخرین آمار‌های اعلام شده در خصوص وضعیت مخازن سد‌های کشور از ابتدای سال آبی امسال تا ۲۸ فروردین ۱۴۰۳ ورودی سد‌های کشور در حال حاضر ۲۳.۶۱ میلیارد مترمکعب است که همچنان نسبت به سال آبی گذشته با کاهش ۱۱ درصدی روبرو است.
کاهش ۱۵ درصدی بارش‌های ایران نسبت به میانگین بلندمدت
براساس این گزارش طبق آمار‌های شبکه باران‌سنجی وزارت نیرو، بارندگی کشور نسبت به میانگین دوره مشابه درازمدت ۱۵ درصد کاهش و نسبت به دوره مشابه سال آبی گذشته ۳ درصد کاهش داشته است.
در همین رابطه احد وظیفه رئیس مرکز خشکسالی سازمان هواشناسی با بیان اینکه در روزهای چهارشنبه تا پنجشنبه هفته گذشته و در بازه زمانی (۲۹ تا ۳۰ فروردین)، شاهد بارش‌های بسیار خوبی در نوار جنوبی کشورمان یعنی در استان‌های فارس، بوشهر، هرمزگان، جنوب سیستان و بلوچستان و بخش‌های عمده‌ای از جنوب کرمان بوده ایم گفت: اما پیش‌بینی‌های مبتنی بر مدل‌های عددی حاکی از آن است که طی دو هفته آتی، دیگر نقاط کشور یعنی مناطق شمالی، مرکزی، شرقی و غربی ایران شاهد بارش‌های مطلوبی نخواهد بود.
وی با با بیان اینکه طبق روال معمول، از نیمه دوم اردیبهشت به بعد، رفته‌رفته از شدت بارش‌ها در بیشتر نقاط کشور کاسته می‌شود، چراکه اساسا میزان بارش‌های تجمعی اردیبهشت در ایران حدود نصف فروردین و مقدار بارندگی‌های خرداد کمتر از نصف اردیبهشت است گفت: با توجه به روند بارش‌های سال‌های گذشته، به صورت کلی از نیمه دوم اردیبهشت تا پایان خرداد بخصوص در بخش‌های جنوبی کشور نباید انتظار وقوع بارش‌های قابل توجهی را داشت؛ بنابراین اکنون در وضعیتی به سر می‌بریم که پنجره زمانی دریافت بارش در کشورمان هفته به هفته محدودتر می‌شود و میزان ورودی منابع آبی نیز در ماه‌های آینده کمتر خواهد شد.
پیش‌بینی بارش‌های موسمی مناسب در جنوب شرق کشور در تابستان
وظیفه درباره پیش‌بینی فصلی سازمان هواشناسی از وضعیت بارندگی‌های ایران در تابستان ۱۴۰۳ نیز گفت: در تابستان سال ۱۴۰۱ شاهد بارندگی‌های تابستانه مناسبی بودیم که در برخی استان‌های کشور از جمله تهران سبب وقوع سیل شد. اما در تابستان ۱۴۰۲ وضعیت بارش‌ها در تمام نقاط کشور بسیار نامناسب بود که همین مساله باعث تشدید بحران خشکسالی در بیشتر استان‌ها شد. با این وجود، به نظر می‌رسد که در تابستان امسال، میزان بارندگی‌ها در بیشتر نقاط ایران در شرایط بهتری از سال گذشته قرار داشته باشد، اما به سطح قابل قبول سال ۱۴۰۱ نرسد. طبق بررسی ها مقدار بارش‌های ایران در فصل تابستان بسیار اندک است، به نحوی که بارش‌های تابستانه، به طور متوسط ۵ درصد مجموع کل بارندگی‌های کشورمان را تشکیل می‌دهد.
این مقام مسئول در سازمان هواشناسی همچنین یادآور شد: بخش زیادی از بارندگی‌های تابستانه کشورمان در مناطقی همچون شرق هرمزگان، جنوب کرمان و جنوب سیستان و بلوچستان رخ می‌دهد که اگر شرایط مناسب باشد، بارش‌های تابستانه در این نقاط به صورت موسمی خواهد بود. پیش‌بینی می‌شود با توجه به این که در حال حاضر در حال حرکت از شرایط ال‌نینو به سمت لانینا هستیم، در تابستان ۱۴۰۳ احتمالا شاهد بارندگی‌های موسمی مناسبی در جنوب شرق ایران خواهیم بود.
او تاکید کرد: البته در نیمه دوم تابستان نیز در سواحل دریای خزر بخصوص در استان‌های گیلان و مازندران و نوار شمالی استان‌های آذربایجان غربی و شرقی، معمولا بارندگی‌های نسبتا مناسبی رخ می‌دهد، اما فصل گرم سال در سایر استان‌های ایران عمدتا بارش قابل توجهی نداریم.
کاهش میزان بارش ها در بلند مدت به ۱۰ درصد رسید
همچنین ضیائیان مدیرکل پیش‌بینی سازمان هواشناسی کشور در گفت وگو با باشگاه خبرنگاران جوان گفت: پیش از شروع بارندگی ها میزان کاهش بارش ها به ۱۵ درصد در مدت بلند مدت رسیده بود اما در حال حاضر با افزایش بارش ها طی چند هفته گذشته میزان افت بارش ها به ۱۰ درصد کاهش یافته که نشان دهنده رشد مناسب بارندگی ها بوده است.
وی افزود: از۳ اردیبهشت ماه تا پایان هفته شاهد ورود سامانه بارشی جدید به کشور هستیم که زمینه ساز بارش باران در بسیاری از نقاط کشور می شود که این بارش ها هم خود می تواند نقش موثری در کاهش خشکسالی ها داشته باشد.
او اظهار کرد: با وجود آنکه از ابتدای سال شاهد بارش باران بوده ایم و بخشی از کمبود بارش ها جبران شده اما همچنان با توجه به آنکه در چندین سال گذشته کمبود باران را داشته ایم جبران نمی شود.
براساس این گزارش با توجه به آنکه بارش‌های اخیر در کشور رکورد‌های جدیدی را در میزان بارش‌ها ثبت کرد، اما همچنان آمارها نشان می‌دهد که بارش‌ها در کشور در مقایسه با سال‌های گذشته کاهشی بوده و ما همچنان با مشکلات کم آبی در تابستان امسال روبرو خواهیم بود. به طوری که در همین رابطه سحر تاجبخش رئیس سازمان هواشناسی کشور اعلام کرد: در کنارک ظرف ۲۴ ساعت حدود ۲۴۷ میلی متر باران بارید که ۱۴۰ میلی متر بیشتر از رکورد روزانه قبلی [که حاصل از فعالیت طوفان حاره‌ای گونو در سال ۱۳۸۶ بوده]است.
وی تصریح کرد: در زرآباد نیز در ۲۴ ساعت ۲۷۰ میلی متر باران بارید که این مقدار ۲۰۰ میلی متر بیشتر از رکورد قبلی در سال ۱۳۷۶ این شهر است.
تاج بخش اضافه کرد: این مقدار بارش در یک شبانه روز از زمان تاسیس نخستین ایستگاه هواشناسی در سواحل جنوب سیستان و بلوچستان یعنی حدود نیم قرن پیش تا کنون بی سابقه است.
رئیس سازمان هواشناسی کشور خاطرنشان کرد: در ایستگاه هواشناسی دریایی چابهار نیز برای نخستین بار در حدود نیم قرن اخیر، ۱۴۶ میلی متر باران ظرف ۲۴ ساعت بارید. بررسی‌های اولیه ما نشان می‌دهد که بارش‌های سامانه اخیر سبب ثبت حداقل ۱۰ رکورد جدید بارشی در اقلیم مناطق جنوب کشور شده است.
همچنان با پدیده خشکسالی مواجه هستیم
همچنین تاجبخش پیش از این در گفت وگو با باشگاه خبرنگاران اعلام کرده بود که ایران در چند سال اخیر با پدیده خشکسالی و تغییر اقلیم روبرو بوده است که همین امر خود نقش بسیار موثری در کاهش حجم آب سدها داشته است بنابراین با وجود بارش ها از ابتدای سال ما همچنان باید صرفه جویی را در این بخش داشته باشیم. در کشور می توان از طریق اجرای طرح آبخیزداری بخشی از کمبود بارش ها را تامین کنیم.
با وجود آنکه بارش‌های اخیر زمینه ساز پر شدن موقت برخی از دریاچه ها و رودخانه‌های کشور از جمله ارومیه، جازموریان و هامون شده است، اما ما همچنان در بسیاری از نواحی کشور به ویژه شهر‌های شمالی با مشکلات بسیار زیادی از جمله کمبود ذخایر سد‌های کشور مواجه هستیم.
منبع: باشگاه خبرنگاران جوان
