صادرات رسمی یا چمدانی؟ کدام راهکار اصولی صادرات صنایع دستی ایرانی است؟

از آنجایی که ایران در تولید صنایع دستی بعد از هند و چین توانسته تا جایگاه سوم را به خود اختصاص دهد، این روزها صادرات صنایع دستی ایران به سایر کشورها تبدیل به یکی از منابع تامین ارز برای کشور شده‌است. به طور کل صادرات صنایع دستی نقش مهمی در توسعه اقتصاد کشورها و مناطق مختلف در جهان دارد و یک راه خوب برای ایجاد فرصت شغلی و همچنین درآمد زایی عده‌ی زیادی است.

در این مقاله قرار است به بحث صادرات صنایع دستی در ایران بپردازیم و بیان کنیم که بین صادرات رسمی یا صادرات چمدانی کدام روش اصولی و درست است و باید انجام شود! پس اگر شما نیز علاقمند هستید تا در این مورد اطلاعاتی داشته‌باشید، پیشنهاد می‌کنیم که تا انتهای مطلب با ما همراه باشید.

وضعیت صادرات صنایع دستی در ایران به چه صورت است؟

براساس آخرین اخباری که در دسترس است و آماری که در سال 1399 توسط وزارت میراث فرهنگی و گردشگری و صنایع دستی ارائه شده‌است، وضعیت و میزان صادرات صنایع دستی عددی در حدود 322 میلیون دلار است که نسبت به سال 1398 که عدد 255 میلیون دلار به ثبت رسیده‌است ، افزایش چشم‌گیری داشته است.

با توجه به این آمار و ارقام و همچنین ظرفیت و توانایی که شهرهای بزرگ برای تولید صنایع دستی دارند انتظار می‌رود که این عدد در سال 1400 (که هنوز اعلام نشده است) و در سال 1401 چندین برابر شود.

صنایع دستی در ایران 295 رشته و زیر رشته دارد که در هیجده گروه اصلی تقسیم بندی می‌شود که عبارتند از: نساجی سنتی، پوشاک سنتی، سفال و سرامیک، صنایع دستی چرمی، کاشی سنتی، چاپ سنتی، رودوزی سنتی، آبگینه، سازهای سنتی، طراحی و نقاشی سنتی و….

در این بین صنایعی از جمله ظروف سفالی از این حیث که برای تولید آن نیاز به سرمایه گذاری کلان وجود ندارد و کالایی منحصر به فرد است که اصالت های ایرانی را در خود جای داده است و در دنیا بی نظیر است، می توان کالایی باشد که با ارزش افزوده بالا، به ارز آوری کمک نماید.

با گرانی نرخ ارز و پایین آمدن ارزش ریال ایران، صنایع دستی از قبیل ظروف مسی و سبد های حصیری از کالاهایی است که می تواند در رقابت با کالاهای همانند خود در کشورهای رقیب، بازار را دوباره به دست آورد.

 همچنین با توجه به اینکه صادرات صنایع دستی معاف از هزینه های گمرکی است یا هزینه‌ی کمی دارد، در صورت انجام بازاریابی و بازارسازی اصولی این محصولات توسط فعالین تخصصی این حوزه همانند آرانیک، می توانند آورده خوبی برای کشور داشته باشد.

صادرات صنایع دستی و ظروف مسی به سایر کشورها

صادرات چمدانی صنایع دستی

در این اوضاع یکی از روش هایی که خروج صنایع دستی را میسر می سازد صادرات چمدانی است. در این حالت کالاها در مقدار و اندازه های محدود در چمدان مسافران خارجی از کشور خارج می شوند. این راه هزینه های اضافه، همچون هزینه های ترخیص و گمرکی در مقصد یا هزینه های پستی را به اندک می رساند. ولی واضح است که با صادرات خرد نمی توان روی بازیابی بازارهای از دست رفته، حفظ آن ها و ارزآوری مداوم و دستیابی به آمارهای دقیق و قابل اعتماد از این طریق حسابی باز کرد.

فروش خارجی صنایع دستی هنگامی صادرات اصولی محسوب می شود که تولیدات ایرانی در تیراژ بالا و با مبالغ مناسب و حاشیه سود جذاب از کشور خارج و از سوی دیگر دسترسی به درآمد ارزی آن از طرق رسمی میسر باشد. اما در این شرایطی که صادرات واقعی برای ما به راحتی میسر نیست شاید بهترین راه برای حفظ و ادامه راه صادرات چمدانی باشد!

صادرات چمدانی صنایع دستی از ایران به سایر کشورها

صادرات چمدانی در ایران به دو صورت انجام می‌شود. یکی به صورت سوغات که در جایی ثبت نمی‌شود به خصوص اگر مقدار آن خیلی کم و محدود باشد. در مدل دوم صادرات چمدانی، معمولا مقدار بار بیش از حد مجازی است که مسافر می‌تواند با خود به همراه داشته باشد و مجبور است که برای حمل آن اظهارنامه‌ای را پر کند.

با انجام این کار کالایی که اظهار و ثبت شده‌است در لیست آمار تجارت قرار می‌گیرد که با توجه به این شرایط حجم و ارزش هرکالا با یکدیگر دارای تفاوت است.

در حال حاضر در مورد صادرات چمدانی ایران می‌توان گفت که یکی از رویه‌های گمرکی به حساب می‌آید که این کار را به خصوص افرادی انجام می‌دهند که در استان‌های شمالی ایران هستند و مجوزهای لازم برای انجام این کار را نیز دارند و می‌توانند به صورت محدودی در بین مرزها تجارت کنند که به انجام این کار تجارت چمدانی در گمرک می‌گویند.

مغازه ای از صنایع دستی ایرانی در خارج از کشور

مشکلات فروش صنایع دستی در شرایط تحریم

درست است که فروش خارجی صنایع دستی از کانال ها و درگاه های مجاز گمرکی راهی مطمئن و اصولی برای صادرات صنایع دستی است ولی با توجه به تحریم هایی که این روزها گریبان اقتصاد ایران را سخت گرفته است و در بسیاری از کشورها معامله با ایران و فروش محصولات ساخت ایران ممنوع است. بسیاری از درها برای خروج صنایع دستی از کشور بسته به نظر می آید. پس با این حساب صادرات چمدانی یک روش خوب برای صادرات صنایع دستی از ایران است که در حال حاضر به 20 کشور دیگر در جهان انجام می‌شود که در راس آن‌ها کشورهایی افغانستان، ترکیه، پاکستان، آلمان، قطر، ترکمنستان و… قرار دارد.

معمولا بیشتر کالاهایی که به این روش صادر می‌شوند، زیر انداز و گلیم است چرا که از نظر داشتن نقش، ساز و قیمت می‌تواند در سطح جهانی رقابت کند. اما موارد دیگری مانند منبت کاری، مینا کاری، سوزن دوزی‌های گرانبها، ظروف سفالی و همچنین جعبه کوچک خاتم کاری و… نیز قرار دارد.

به عنوان جمع بندی و نتیجه گیری باید گفت که…

صادرات صنایع دستی ایران به سایر کشورها همانطور که گفتیم می‌تواند یکی از منابع فوق العاده برای ورود و تامین ارز کشور باشد و جدا از آن می‌تواند اصالت و فرهنگ ایرانی را به سایر کشورها نشان دهد. در حال حاضر برخی از فروشگاه صنایع دستی ایران تمایل دارند تا بتوانند کالاهای خود را به روش چمدانی یا دستی به سایر کشورها صادر کنند که با توجه به مطالبی که در این مقاله گفتیم صادرات چمدانی تا حدودی در این شرایط کنونی و تحریم‌ها منطقی تر است. به طور مثال در فروشگاه صنایع دستی آرانیک محصولات خاص و چشم گیری با ایده گرفتن از طرح دریاچه ارومیه تولید می‌شود که طرح فروش صنایع دستی ارومیه و صادرات آن می‌تواند برای مردم سایر کشورها جذاب و خلاقانه باشد. امیدواریم که این مطلب برای شما مفید واقع شده‌باشد.